Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie:PRZEDMIOTIMETODA
15
analiziewątkówfilozoficznych,podkreślającichnadrzędnośćwzględemwszelkich
ezoterycznychfascynacjicharakterystycznychdlaepoki.
Przedmiotrozprawy
Kiedypodejmowałamstudianadpośredniowiecznąliteraturąeuropejską,intereso-
wałamnieprzedewszystkimtradycjawyrosłanabaziehermetyzmu,magii,Kabały
ialchemii,atakżespecyficznejdlatamtychczasówinterpretacjiplatonizmu,gdyż
wszystkietekierunkiodcisnęływyraźnepiętnonakulturzerenesansowejEuropy,
adowynikającychznichinspiracjiprzyznawalisięnajwybitniejsimyśliciele,artyści
iuczenitamtychczasów.Punktemwyjściawmoichrozważaniachstałsięherme-
tyzm,ponieważnurttenzajmowałdominującąpozycjęibyłrodzajemwspólnego
mianownikadlarecepcjiinnychkoncepcjiniechrześcijańskichwtamtejepoce.Sta-
nowiłonwielowątkowyzbiór,któregomimozłożonościniesposóbokreślićjako
synkretyczny,gdyżwykorzystanewnimdawneprzekazystworzyływomawianym
okresienieoczekiwanąsyntezęistałysięwdużejmierzenowąjakością,innąniżta,
doktórejprzyzwyczaiłonaswcześniejsze(np.starożytne)lubdzisiejszepotoczne
rozumienietegopojęcia.Nurttenniemiałbytakdużejsiłyoddziaływania,gdybynie
to,żepojawiłsięwkontekścieodkryciaantycznychfilozofów,aprzedewszystkim
starożytnychreligii,którewrenesansieporazpierwszyzyskałypozytywnerecen-
zjechrześcijańskichautorów.Najbardziejzaskakującypozostajejednakfakt,żemit,
irracjonalnyznatury,jakinnetegorodzajunarracje,stałsięważnymelementem
specyficznejracjonalizacjiświataizarazemdążeńczłowieka.
Niezamierzamprzytymopisywaćsamegozjawiskahermetyzmu,zwłaszczaże
kompetentnychopracowańtegoproblemuwielejużpowstało.Zależałominatomiast
naprzedstawieniutego,wjakisposóbtreścimitycznewpisałysięwkonstrukcję
„nowejfilozofii”i„nowejnauki”orazjakąodegrałyrolęwprocesieformowania
nowożytnegoobrazuświata.Chciałamponadtozaznaczyćzarównoodrębność,jak
icechywspólnehermetyzmuwzględeminterpretacjiantycznejmitologii,atakże
innychwątkówpriscatheologiaorazKabały.Zewzględunaniejednorodnośćpism
hermetycznychskoncentrowałamsięprzedewszystkimnaanaliziePoimandresa
uznanegozanajważniejszyztraktatówprzynależnychdotejtradycji,zwłaszczaże
wrenesansowychkomentarzachdotegotekstujednymzwiodącychwątkówstałsię
problemoddziaływaniaLogosuwświecie.
Trzebanapoczątkupodkreślić,żezpunktuwidzeniawielurenesansowychfilozo-
fów,uczonychiartystówwszystkiezwymienionychwyżejkierunkówreprezentowały
jaknajbardziejracjonalnysposóbmyśleniaiodnosiłysiędochrześcijańskiejtradycji
religijnej,chociażczęstojejinterpretacjabyłabardzoswobodna.Zpewnościąprzy-
czynątegostanurzeczybyłaniezwykłarolaLogosu,októrymopowiadajątemity.
Ciekawejestzwłaszcza,wjakisposóbte,zdzisiejszegopunktuwidzenia,irracjonalne
wątkiwspółistniałyzcorazwyraziściejsięrysującąnowożytnąkoncepcjąracjonal-
ności,atakżejakwyrażonywnichświatopogląd,wydawałobysięwyjątkowoodleg-
