Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Prolegomenametodologiczne
nentalnej,leczewentualnebrakiwwykształceniuwtymzakresiesą
poważnymwarsztatowymmankamentemtakżeanalitycznegoflozo-
fareligii.Notabene,niezależnieodfaktycznegowykształceniainten-
cjąwieluwpływowychanalitycznychflozofówreligiibyłaanaliza
rzeczywistegodyskursureligijnego.Świadczyotymchoćbyfakt,że
wprowadzonychprzeznichdyskusjachmożnaspotkać–poważnie
traktowany!–zarzut,iżdanakoncepcjajęzykareligijnegoniejest
zgodnazortodoksjąlubtym,wjakisposóbludziereligijnirzeczy-
wiściemyślą,mówiąipostępują(por.np.Flew,Hare,Mitchell1997,
s.29-39;Nielsen1997,s.64).
Problem,jakitusiępojawia,poleganaokreśleniu,coznaczyflznać
danątradycjęreligijną”.Czytrzebabyćjejuczestnikiem?Amożelepiej
poznawaćjąniejakoflzboku”?Filozofowienastawienifenomenolo-
gicznienależązpewnościądozwolennikówdrugiejopcji.Chcąonibo-
wiemstosowaćHusserlowskązasadęmetodologiczną,polegającąna
metodologicznymflzawieszeniu”własnychprzekonań:usiłująopisać
fenomenyreligijneiwydobyćkoniecznezwiązkimiędzynimi,leczbez
rozstrzyganiaoprawdziwościbądźzłudnościreligijnegodoświadcze-
niaiobrazuświata.Widaćtowyraźniewsformułowaniachprzywo-
ływanegojużtutajHenry’egoDuméry,którywostrysposóboddziela
refleksjęodżycia(iprzeżycia)religijnego.
Fenomenologicznazasadaredukcji,jakicałypomysłcałkowicie
zewnętrznej,niezaangażowanejinterpretacjireligii,napotykajednak
poważnekłopoty.Niesposóbtudyskutowaćszczegółowotejkwestii,
trzebajednakprzywołaćpewneracje,ujawniającetrudności,jakiestoją
przedtakimprojektem.Cociekawe,racjetewysuwanebyłyzarówno
przezflozofówpochodzącychzkontynentu,jakiprzezAnglosasów.
ZdaniemRicoeura(Ricoeur1985,s.67-75)flozofcznerozumienie
symboliobejmujeconajmniejtrzystadia,zktórychfenomenologiczny
opisjestpierwszym,alenieostatnim.Opistakimożeujawniaćspo-
istośćsystemusymbolicznego,aleniejegoprawdę.Opistakiniedaje
jednak,zdaniemRicoeura,pełnegozrozumienia.Dalszapracaflozo-
fcznaobejmujehermeneutykęorazmyśleniewychodząceodsymboli.
Hermeneutykaopierasięnaprzekonaniu,żeopisjestodsamegopo-
czątkuinterpretacją,atakżeżeideałbezzałożeniowościinterpretacjinie
jestmożliwydozrealizowania.Uznajezatem,żewszelkainterpretacja
kierowanajestprzezposiadaneprzezinterpretatoraprzedrozumienie
siebieiświata.Postulujeświadomewprowadzeniedointerpretacyjnej
gryhoryzontuwłasnychprzekonań.Oznaczatojednakwprowadzenie
dogrypytaniaoprawdę.Własneprzekonaniasąbowiem–zdefni-
cji–uznawaneprzezżywiącyjepodmiotzaprzynajmniejpotencjal-
nieprawdziwe.Jeśliwięcinterpretowanątradycjęreligijnąpoddajemy
