Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Prolegomenametodologiczne
cjonalnegoniezwiązaniaflozofi.Maracjęotyle,żeflozofniemoże
sięzatrzymaćwswoimbadaniu,stawianiupytań,niemożeuznać
nietykalnościżadnychskończonychform.Filozofazpewnościąjest
myśleniem,którenieuznajeżadnejkonstrukcjimyślowejzaostatecz-
nąodpowiedź.Maracjędopewnegostopnia,ponieważflozofniemoże
zapomnieć,żedefactojestwszczególnysposóbzwiązanyzokreślo-
nątradycjąiwspólnotą(niekoniecznietradycjąiwspólnotąreligijną)
poprzezfakt,żeznichpochodziidziękinimnauczyłsięflozofować.
Powinienstaraćsięprzekraczaćgranicetradycjiswegopochodzenia,
pamiętającjednak,żetradycjatabędziezawszewywieraćwpływna
jegosposóbmyślenia.
DodrugiejcechyuznanejprzezTillichajakowyróżnikflozofi–
azatemskoncentrowaniaprzedewszystkimnawymiarzepoznaw-
czymizepchnięcianaplandalszyaspektuegzystencjalnego–można
zgłosićwięcejzastrzeżeń.Bezwątpieniajesttocechapewnychnurtów
flozofi,zwłaszczanowożytnejiwspółczesnej.Możnazatemuprawiać
flozofębezwyraźnychcelówflpraktycznych”.Mamjednakwątpli-
wość,czypostawaipostępowanieflozofamusiposiadaćtakicharak-
ter.Czyżnp.dlaPlatonacelemflozofiniebyłozerwaniewięzów,któ-
rymiskucijesteśmywfljaskini”iktóreniepozwalająosiągnąćnam
pełninaszegobytu?CzydlaArystotelesacelemflozofiniejestosiąg-
nięcieeudajmonii?ByniewspomniećjużoPitagorejczykach,Plotynie
iwieluinnych.Racjęmają,moimzdaniem,cibadacze,którzywskazują
naflzbawczy”charakterstarożytnejflozofigreckiej10.Czyżjednaksta-
rożytnibyliprzeztomniejflozofami?Niesądzę.
Natymwłaśniepolega,jaksądzę,ostatecznatożsamośćflozofiire-
ligii,októrejpisałTillich.Wartozaśzauważyć,że–napozórparadok-
salnie–takrozumianatożsamośćstanowipodstawęniekonfesyjnego
uprawianiaflozofireligii.Zaangażowanieidoświadczeniepotrzebne
dozrozumieniareligijnegouniwersumsymbolicznegoflozofmoże
odnaleźćwsamejflozofi(nawetjeślito,czymjestflozofa,podlegało
wpływomtradycjireligijnych)!
Czymzatemjest–wtejperspektywie–flozofareligii?Jestzpew-
nościąanaliząsystemówsymbolicznychwypracowanychnagrun-
cieistniejącychtradycjireligijnych.Analizą,którastawiasobiezacel
zrozumienie,coludziereligijnimajądopowiedzenia,atakżeocenę
spójności,zrozumienienaturyisposobufunkcjonowaniasymbolire-
ligijnych.Filozofareligiiusiłujerównieżzrozumieć/wyjaśnićmiejsce
ifunkcjęreligiiwegzystencjiczłowiekaiwtworzonejprzezniegokul-
turze.Pyta,naileaktywnośćreligijnajestrozumna,nailewiążesię
10Por.np.Hadot2003.
