Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RóżnicewobecSofoklesasąnastępujące:1)matkanosiimięEpikasty;
2)nicniewiadomoowyrocznitowarzyszącejnarodzinomEdypa;
3)nieznanesąokolicznościzabójstwaLajosa;4)niewspominasię
wyroczni,tylkoogólniemówioujawnieniuprzezbogówludziom
wszystkiego(ἄφIρδ᾽ἀνάπυστIθεOŁθέσIνἀνθρώπOLσLν
28
);5)nie
mawzmiankiooślepieniusięEdypa;6)anioopuszczeniuprzezniego
Teb;7)brakwiadomościopotomstwieEpikastyiEdypa.
BardzointeresującawpowyższymurywkuOdyseijestnieobecność
Apollinaijegowyroczni.BogowieujawniajączynyEdypa,kiedyjuż
donichdochodzi,przyczymniewiemy,wjakisposóbowawiedza
zostajeupowszechniona.Czyjesttowyrocznia?Jeślitak,toniedel-
ficka,botekstużywaliczbymnogiej–„bogowie”,θεOί.Najpewniej
wczasieredagowaniaOdyseiDelfyniemiałypozycjipolitycznej,którą
uzyskaływokresiepóźniejszym.Porazpierwszywśróddostępnych
świadectwApollopojawiasięuStezychora
29
.Pozostałewersje,za-
chowującogólnyzaryslosówbohatera,odmiennieprzedstawiają
jegoudziałwśmierciSfingi
30
(albozabijasięsama,alboginiezręki
28Hom.Od.11,274.
29Por.L.Edmunds:Oedipus…,s.54.
30Wybraliśmyformężeńską„Sfinga”(pogreckuΣφίγξjestrodzajużeńskiego)
zamiastformy„Sfinks”,któramożewprowadzaćwbłądwzwiązkuzprzyzwy-
czajeniamiużytkownikówpolszczyzny,zakładającymirodzajmęskirzeczowni-
kówzakończonychnaspółgłoskę,por.użyciesłowa„matriks”(łac.matrixjest
rodzajużeńskiego,ajegopolskimodpowiednikiemjest„matryca”)spopulary-
zowanegoprzeztytułfilmubraciWachowskichiodmienianegopopolskujako:
„matriksa”,„matriksowi”itd.WmitologiigreckiejSfingajestpostaciążeńską,ma
tułówigłowękobiety,skrzydłaorła,resztęciałalwią,alezwężowymogonem
zakończonymgłowągada.Takjestnajczęściejprzedstawianaprzezmalarstwo
wazoweiantycznerzeźbyipodobnieopisujejąPseudo-Apollodor(Bibl.3,5,8).
KonfrontacjaEdypazeSfingąbyłaczęstymmotywemwsztucegreckiej,począw-
szyod
V
w.p.n.e.ScenatawystępujenazabytkachzWielkiejGrecji,etruskich
irzymskich,takżewujęciachparodystycznych–wGrecjiipołudniowejItalii,
16
