Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Teoriezastępowalnościpokoleń
19
•
strukturawiekuludnościjeststacjonarna,
•
przyrostnaturalnyludnościstabilizujesięnabardzoniskimpozio-
mielubniewystępujewcale.
R.A.Easterlin(1978)–wnawiązaniudoteoriiprzejściademogra-
ficznego–podjąłpróbęwyjaśnieniazmianzachowańprokreacyjnych
społeczeństwa,którąokreśliłmianemzintegrowanejteoriipłodności
[Dorejko,1990,254-264].Podstawowymikategoriamitejteoriisą:
•
potencjalnapodażdzieci(zdolnośćrozrodcza),czylimożliwa
wdanychwarunkachliczbadziecidożywającychwiekudojrzałe-
go,jakąmogłobyposiadaćmałżeństwoniestosującepraktykregu-
lacjiurodzeń;określająpłodnośćnaturalnaiprawdopodobieństwo
dożyciaprzezniemowlęwiekudojrzałego,
•
popytnadzieci,którywyrażapożądanąichliczbęwrodzinie,bę-
dącyodzwierciedleniempostawprokreacyjnychspołeczeństwa
wsytuacjipowszechnejdostępnościmetodregulacjiurodzeń,
•
kosztyregulacjiurodzeń–dostępuistosowania.
Doswoichrozważańwprowadziłtzw.„zmienneinterweniujące”,
któresądeterminantami:
•
zdolnościrozrodczej:biologiczne,fizjologiczne,kulturoweieko-
nomiczne,
•
postawprokreacyjnych:kulturoweiekonomiczne,
•
kosztówregulacjiurodzeń:psychologiczne,kulturowe,społeczne
iekonomiczne.
Tezągeneralnątejteoriijesttwierdzenie,żepłodnośćrzeczywista
(dzietność)jestrezultatemprocesudecyzyjnegomałżonkówuwzględ-
niającegowzajemnerelacjemiędzyzdolnościamirozrodczymi,posta-
wamiprokreacyjnymiikosztamiregulacjiurodzeń.Zmieniającesię
wczasierelacjemiędzytymikategoriamisąuwarunkowaneprocesa-
mimodernizacyjnymiwspołeczeństwie,któreprowadządozmiany
preferencjiizmniejszeniapopytunadzieci.Wsytuacjipowiększania
sięróżnicymiędzyzdolnościąrozrodcząapostawamiprokreacyjny-
mi,wwarunkachpowszechnejdostępnościmetodregulacjiurodzeń,
pojawiasięsilnamotywacjadolimitowanialiczbyurodzeń.Wkońco-
wejfazietransformacjidemograficznejwielkośćpopytunadzieciod-
zwierciedlonegowpostawachprokreacyjnychirzeczywistadzietność
