Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Różneperspektywyrozumieniatekstówdawnych
organizacjiludzkiegodoświadczenia36.Przyjęciektóregośztychtrzech
aspektówliterackościzaprzedmiotnaszychbadańwpływadecydującona
badawcząmetodę.Zwolennikówzarównoflstarych”
,jakiflnowych”metod
możewpełnisatysfakcjonowaćdefinicjaprzedmioturodzimegoliteraturo-
znawstwasformułowananazjeździepolonistówprzezWłodzimierzaBo-
leckiego:
[ś]przedmiotemliteraturoznawstwapolonistycznegobyła,jestimusi
byćliteraturapolska.Literaturabędącaczęściąpolskiejkultury,historii,
języka,świadomościnarodowej,apoprzeztowszystkobędącacząstką
uniwersalnegodoświadczenia–iludzkościjakowspólnoty,iczłowie-
kajakojednostki[ś]370
Literatura–tęoczywistośćwypadatupowtórzyć–składasięzprzeka-
zówjęzykowychdocierającychdoodbiorcy:czytelnika,słuchaczaczywidza,
dziękisłowompisanymlubmówionym,atakżeutrwalonymzapomocą
różnychflprzekaźników”.Równieższtukiaudiowizualnewbezpośrednim
kontakciezodbiorcąposługująsiężywymsłowem–głównymprzedmio-
tembadańliteraturoznawczych.Jeślijużbadaczwyraźnieuświadomisobie,
czymwjegoujęciujestliteratura,przyjmujenastępnieokreślonąflfilozofię”
tekstu,albowiemsposóbinterpretacjizależyodsposoburozumieniapojęcia
tegożtekstu,azwłaszczaoddookreślenia,czyjestonotwartynaczytelnika,
którysammożenadawaćznaczeniawtokuinterpretacji,czyteżprzeciwnie:
zamkniętywswymjedynymznaczeniu(wtymdrugimwypadkuodbiorca
jegosensodkrywa,anieflkonstruuje”).Obaprzedstawionestanowiskasą
skrajnei–jaksądzę–obydwanieprzydatneprzybadaniuliteraturydawnej,
aichjednoznaczneprzyjęciegrozialboanachronizmem(wprzypadkudru-
gim),albozbytnimradykalizmem(wujęciupierwszym),prowadzącymnie
tylkodoskrajnegobadawczegorelatywizmu,aleteżignorowaniawarun-
kówkulturowych,wjakichutwórpowstał.Ówpoglądoflhermetyczności”
tekstujużdawnoodrzuciłafenomenologiazeszkołyRomanaIngardena.
Naszczęściejednakwspółcześniteoretycyformułująszeregpośrednich
jegoujęćpojęciowych38,akażdeznichdeterminujeprzyjęcieokreślonej
36
R0Nycz:Oprzedmiociestudiówliterackich-dziśś,s.25.
37
Uczonywyróżniadwaobszarybadańtakpojętegoflprzedmiotu”:literaturę
wjęzykupolskim(flgdziekolwiekpowstałaipowstaje”)iliteraturępowstałąwPolsce
(wwielujęzykach,inspirowanąwielokulturowymcharakteremdawnejRzeczypospo-
litej),zob.W.Bolecki:Pytaniaoprzedmiotliteraturoznawstwaś,s.13.
38
Jużpodkonieclatdziewięćdziesiątychubiegłegostulecia,azatemponaddwa-
dzieścialattemu,WojciechKalaganałamachflTekstówDrugich”pisałoczterech
sposobachbadawczegopodejściadotekstu(uwzględniającychjegostatusontologiczny):
1)stanowiskopierwsze,ujmującetekstjakoobszarradykalniezamknięty,zatemodbior-
21
