Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Różneperspektywyrozumieniatekstówdawnych
pachpracynaddawnymprzekazemjęzykowym410Bohuszewiczsprzeciwia
sięjednaktraktowaniutekstujakoukładuzamkniętego,zawierającegotylko
jednoznaczenie–naddaneprzezautora(wówczaspracafilologakoncentro-
wałabysięnadotarciudotego,flcoautorchciałpowiedzieć”).
StanowiskoBohuszewiczabliskiejesthermeneutycefilozoficznejHansa-
-GeorgaGadamera,któregopoglądynagruntliteraturoznawstwaprzyswoił
zpewnymizmianamiimodyfikacjamiHansRobertJauss42.Obydwaj
dwudziestowieczniuczenikoncentrująsięnainterpretacjijakogłównej
pracybadacza–humanisty,wtym:literaturoznawcy.Obydwajzakładają
otwartośćtekstunafldoświadczeniehumanistyczne”interpretatorawda-
nymmomenciedziejowym43.Zaznaczająjednocześnie,żewnaukachhuma-
nistycznych,inaczejniżwścisłych,tonieobiektywizmstanowikryterium,
ponieważfldoświadczeniehumanistyczne”ściślewiążesięzkonkretnymi
okolicznościami,wjakichsiędokonuje.Odnieśćjemożnadopewnego
sensuscommunis,czylipewnejfluniwersalnejcałościrozumieniawspólnej
wszystkimuczestnikomdanejspołeczności”44.Tosamo–jaksięwydaje–
miałnamyśliWojciechKalaga,piszącoflparadygmatachinterpretacyjnych”
,
charakterystycznychdlaokreślonychwspólnotkulturowych45.Czymin-
nymjestjednak,jaksądzimy,klimatkulturowy,historyczny,polityczny
izależneodniegopostawybadawcze,którychcharakterniezawszebywa
uświadamianyprzezposzczególnejednostki(teczęstowsposóbnaturalny,
bierny,poddająsiędziałaniuokreślonychtendencjibadawczych),aczym
innym–narzucaniewybranychmetodprzezpewnegremiaosóbrządzą-
cychiwpływającychnakształtspołecznychprzemian.Narzucanietakiej
czyinnejmetodologii–takżewbadaniachliteraturydawnej–zawszerodzi
podejrzeniaopróbęideologizowanialiteratury,zawszejestmanipulacją
wzakresiesposobuodbioruponadczasowychhumanistycznychtreści.
23
41
P.Bohuszewicz:Związkiniebezpieczne,związkikonieczneś,s.253–254.
42
PoglądyJaussadostępnewwersjipolskojęzycznej:Historialiteraturyjakoprowo-
kacjaś,s.5–234.
43
Por.P.Dybel:Granicerozumieniaiinterpretacjiś,s.93–94inast.;H.R.Jauss:Historia
literaturyjakoprowokacjadlanaukioliteraturześ,s.143–167.
44
P.Dybel:Granicerozumieniaiinterpretacjiś,s.115–119inast.
45
Wprzypisie30doswejpracypiszebadacz:flParadygmatinterpretacyjnyjestze-
społemtendencjiinferencyjnych,wynikającychzokreślonejhierarchiiświatopoglądów,
zasadwnioskowania,systemówwartości,repertuarówsemiotycznychorazuwarun-
kowanychkulturowoiekologiczniepreferencjipercepcyjnych,obowiązującychwja-
kimśuniwersuminterpretacyjnym.Uniwersuminterpretacyjnetowykreowaneprzez
wspólnotękulturowąśrodowiskotekstówwrazzparadygmateminterpretacyjnym”
(W.Kalaga:Granicetekstu-mgławicetekstuś,s.17).
