Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Teorie,metodyaflideologizacje”
którawsposóbszlachetny,aleidealistycznystwierdzato,cochciałbywy-
znaćkażdyrozpoczynającyswąkarieręuczony,amianowicie,żewszelkie
badanianaukowewinnybyćsytuowanemożliwiefldalekoodpolitykiiod
ideologii,[ś]gdyżbędącliteraturoznawcą,zajmujęsięnauką,aniepoli-
tykączypropagandą[ś].Wybórżadnejzmetodniemożebyćskutkiem
ideologicznychskłonności[ś]”490
Niepokójlubelskiejbadaczkiwydajesięuzasadniony,boczywXXlub
XXIstuleciuliteraturoznawstwomaszansebyćwolneodpolitykiczypro-
pagandy?Czypodpretekstemjawnego,ponieważpopartegopropagowaną
metodologiąnaukową,odrzuceniakryteriumobiektywizmuwbadaniachli-
terackich(Gadamer,Jauss)niezostanieusankcjonowanapokusadowolnego
flkonstruowania”interpretacjitekstówzróżnychepok–główniepodkątem
wyznawanejprzezbadaczaideologii?Czymożnaustrzecsięretorycznych
manipulacjiinterpretatora(wodniesieniudorozpatrywanegotekstu),prag-
nącegodostosowaćswojeodczytaniedanegoprzekazudoflobowiązującej”
wdanejrzeczywistościpolitycznejdoktryny?Nieustrzegłsiętakiejprakty-
kiStanisławGrzeszczuk,któregoszeregustaleńsłusznieobaliłdeklarujący
sięjakokonstruktywistaWitoldWojtowicz50.Współczesnyliteraturoznawca
skompromitowałmiędzyinnymibadawczykonstruktideologizującejteorii
Grzeszczukanatematliteraturysowizdrzalskiej,opartynadualizmie:eli-
tarna,poważnaifloficjalna”literaturaszlacheckaawalczącazfeudalizmem
literaturaflplebejska”
,któramiałamiećwdodatku–wujęciuautoraBłazeń-
skiegozwierciadłaś–charakterfldemokratycznyiludowy”
,kulturotwórczy,
prześmiewczy.Wojtowiczwykazał,żeobiegliteraturypopularnejbyłdla
Grzeszczukaflobiegiemludowym”510TaostatniakonstatacjaautoraBłazeń-
skiegozwierciadłaśbyłafikcją,ponieważdrukisowizdrzalskiekupowali,
czytali(ba,nawettworzyli)przedstawicieleróżnychstanówówczesnej
Rzeczypospolitej0
WitoldWojtowiczprzekonujedowłasnegoodczytaniasensutekstów
analizowanychongiśprzezGrzeszczuka.Niezbytjasnorysujesięjednak
stosunekszczecińskiegobadaczadosamejteoriikarnawałuMichaiłaBach-
tina–uznawaniejejzaflmarksistowską”wcaleniejestanitakieoczywiste,
anijednoznaczne.Byłaonaniejednokrotnierozpatrywanawtekstachteo-
retycznych,historycznoliterackich–takżewbadaniachpolskich520
49
A.Czechowicz:Glosaometodologiiprzyczynków,czylipoconamtowszystkoś,s.277.
50
W0Wojtowicz:Konstruowanie„literaturymieszczańskiej”ś,s.69–91.Por.Idem:flBła-
zeńskiezwierciadło”StanisławaGrzeszczuka.W:Idem:Międzyliteraturąakulturąś,s.92–116.
51
Zob.okonstruktywizmiewewspółczesnejhumanistyce:M.Wendland:Kon-
struktywizmkomunikacyjny.WydawnictwoNaukoweInstytutuFilozofiiUniwersytetu
im.AdamaMickiewicza,Poznań2011,s.51–61.
52
JednymzpierwszychomówieńnagrunciepolskimjestpracaS.Balbusa:Pro-
pozycjemetodologiczneM.Bachtinaiichteoretycznekonteksty0W:M0Bachtin:Twórczość
25
