Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
natowaryrodzimychwytwórców.Ludnośćwiejskamiałasłaby
dostępdorynkówiniewielebyłozakładówprzemysłowych
mogącychpobudzićgospodarkę,takjaktomiałomiejsce
wsąsiedniejBułgarii,gdziezakładywłókienniczepomogłynapędzić
wzrostprodukcjiprzemysłowej[73].Wtychwarunkachserbski
rozwójgospodarczyzależałodinwestycjizagranicznych.Pierwsze
próbyprodukcjiieksportupowidełśliwkowychnaskalę
przemysłowąpodjęlipracownicyprzetwórniowocówzBudapesztu.
PodobnieboomynajedwabiwinopodkoniecXIXwiekuzostały
zapoczątkowaneprzezzagranicznychprzedsiębiorców.
Winwestycjachzagranicznychpanowałjednakzastój,częściowo
dlatego,żezagranicznefirmyodstręczałaksenofobiamiejscowych,
skorumpowaniurzędnicyisłaborozwiniętaetykahandlowa,
zktórymisięspotykali,gdypróbowalirozpocząćdziałalność
gospodarcząwSerbii.Nawetwtychdziedzinach,wktórychrząd
prowadziłpolitykępobudzaniainwestycji,poważnyproblem
stanowiłonękaniezagranicznychfirmprzezwładzelokalne[74].
Nakłady,jakieprzeznaczanowSerbiinarozwójkapitału
ludzkiego,takżebyłybardzoskromne:w1900rokuwcałymkraju
wciążistniałytylkoczteryuczelniewyższe,połowanauczycieli
szkółpodstawowychniemiałażadnegoprzygotowania
pedagogicznego,większośćlekcjiodbywałasięwbudynkach,które
niebyłydotegoprzystosowane,itylkookołojednejtrzeciejdzieci
faktyczniechodziłodoszkoły.Wszystkieteniedostatki
odzwierciedlałykulturalnepreferencjeludnościwiejskiej,która
małodbałaowykształcenieiuważałaszkołęzaobcąinstytucję
narzuconąodgórnieprzezrząd.Kiedyw1905rokuparlament
serbskibyłzmuszonyszukaćnowegoźródłaprzychodówdla
budżetupaństwowego,zdominowanaprzezchłopówSkupsztina
wolałaraczejopodatkowaćpodręcznikiszkolneniżdomową
produkcjęalkoholu.Skutkiemtakiegopodejściabyłuderzająconiski
odsetekludnościpotrafiącejczytaćipisać,którywahałsię
oddwudziestusiedemwrejonachpółnocnychdozaledwiedwunastu
procentwpołudniowo-wschodniejczęścikrólestwa[75].
Tenponurykrajobraz„wzrostubezrozwoju”wpływananaszą
