Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mieszałysięzesobąimperatywypolityczneietniczne.Kluczowe
znaczeniemiałtufakt,żeumiarkowanipolitycyserbscy,tacyjak
MilovanovićczynawetPašić(któryostateczniezrezygnował
znawoływaniadowojny),wzasadzieróżnilisięodskrajnych
nacjonalistówtylkowkwestiitego,jakwybrnąćzkłopotliwego
położenia,wktórymznalazłosięichpaństwo.Niemoglinatomiast
pozwolićsobie(iwcaletegoniechcieli)nadezawuowanie
nacjonalistycznegoprogramujakotakiego.Nakrajowejscenie
politycznejzawszeprzeważałaretorykaekstremistów,gdyżtooni
ustalalizasadytejdebaty.Wtakimśrodowiskupolitykom
umiarkowanymtrudnobyłobyznaleźćjakichkolwieksłuchaczy,
gdybynieprzejęlijęzykaekstremistów.Tozkoleisprawiło,
żezagraniczniobserwatorzyniepotrafilidostrzecżadnychróżnic
stanowiskwłonieserbskiejpolitycznejelity,którasprawiała
wrażeniezwartegofrontujednomyślności.Groźnadynamikatej
kulturypolitycznejbędzieprześladowaćBelgradwczerwcuilipcu
1914roku.
WtymprzypadkuAustro-Węgryoczywiściepostawiłynaswoim
iBelgradbyłzmuszony31marca1909rokuformalniewycofaćsię
zeswychżądań.Rządzwielkimtrudemzdołałuspokoićnastroje
społeczne.BelgradobiecałWiedniowi,żerozbroi„ochotników”
irozwiążeich„oddziały”[93].NarodnaOdbranazostałapozbawiona
swoichfunkcjipowstańczychiprzekształcona–przynajmniej
pozornie–worganizacjęinformacyjną,któramiałauprawiać
pokojowąpropagandęwszechserbską.Byłaonabliskopowiązana
zszeregieminnychnacjonalistycznychstowarzyszeń,takichjak
towarzystwagimnastyczneSokółorazgrupyProsveta(Oświata)
iPrivrednik(Gospodarz),którychgłównymzadaniembyło
wzmocnienieserbskiejtożsamościkulturalnejpoprzezkrzewienie
czytelnictwa,publicznąedukacjęipracęzmłodzieżą.
ChociażSerbianiezdołałacofnąćaneksjiBośniiHercegowiny
aniuzyskaćżadnejrekompensatyterytorialnej,którejdomagałsię
Milovanović,nastąpiłydwieważnezmiany.Popierwsze,kryzys
zapoczątkowałokresbliższejwspółpracypomiędzyBelgrademoraz
dwomasprzymierzonymizesobąmocarstwami.Związek
