Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KATARZYNAMELLER
energiaintelektualnaiduchowa,potrzebauczestniczeniawkulturze,
którapopychaładodziałania,zachęcaładopisania,przekładania,
komponowaniamuzyki,publikowania,studiowania,wędrowaniado
mistrzówinazachodnieuniwersytetyponaukę,fundowaniazborów,
drukarni,szkół,uczestniczeniawsynodach,dodociekańnaukowych,
dowszelakiejaktywności,którązperspektywyczasuokreślamyjako
nwkładreformacjidokulturypolskiej”
.Dlahistorykówliteraturyokres
tenjestszczególnieinteresującyzpowodugwałtownegoprzyrostu
piśmiennictwa-tegonowoczesnego,humanistycznego,eleganckiego
spodznakuimitatioantiquorum,itegoreprezentującegożywątradycję
średniowieczną,adresowanegodoszerokiegokręguodbiorców.
SymbolempoczątkuXVIw.możebyćBiernatzLublina-wjego
aktywnościpisarskiej,translatorskiejinaukowejrozpoznajemydziś
signatemporiskulturytegoczasu:splotparadygmatuśredniowiecza,
humanistycznychfascynacjiintelektualnychiintuicjiradykalnych
zmianreligijno-kościelnych,któredosłowniestałyuprogupaństw
Europy.Biernatskomponowałwięcpopolskuiścieśredniowieczny
zduchailiterymodlitewnikRajduszny(1513),przekładałbajkiEzopa,
żywoikrytycznieinteresowałsięsprawamikościelnymi8,pasjonował
sięnowąfilozofiąihermetyzmem.
Wtymokresie(dook.1543r.)popularnaliteraturadydak-
tycznaiwyrafinowanapoezjahumanistycznapodejmowałypokrewne
tematy:JanDantyszekukładałDevirtutisetfortunatediferentia
somnium(1510-SenoróżnościFortunyiCnoty),aanonimowyautor
traktatprozą-Fortunyicnotyróżnośćwhistoryioniektórymmło-
dzieńcuukazana,wktóremjestwypisanżywotświetski,azwłaszcza
żywotdworski(1524).PolatachMikołajRejnapiszendlabiałychgłów
Zatargnieniefortunyzcnotą,zktórychsnadniemogłyswympowin-
nościamzrozumieć”9(lata40.XVIw.?).Pannymiałyjeszczezbiór
8Zob.interpretacjęsłynnegolistuLubelczykadoSzymona,księgarzakra-
kowskiegoz1515r.:J.Wójcicki,CzworonożymistrzaBernarda,kuotwarciulistu
doksięgarzawielmiużytecznych,w:BiernatzLublinaaliteraturaikulturawcze-
snegorenesansuwPolsce,red.J.Dąbkowska-Kujko,A.Nowicka-Struska,Wydaw-
nictwoUniwersytetuMariiCurie-Skłodowskiej:Lublin2015.
9ŻywotisprawypoćciwegoślachcicapolskiegoMikołajaReja,w:M.Rej,Źwier-
ciadło,wyd.J.Czubek,J.Łoś,t.2,AkademiaUmiejętności:Kraków1905,s.402.
~12~