Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Lwowskakrytykaliteracka
rzeczy,czyliodsłonięcieichnieskończonychmożliwości”88.Dążeniatakieodna-
leźćmożnawróżnychpostaciachulwowskichkrytyków(Ortwin,Irzykowski)89.
Jedenidrugisposób(nazwijmyjenegującymiuniwersalizującym)to,jak
twierdziBenjamin,wyrazdążeniawkrytycedodopełnieniadzieła,anietylko
jegooceny.KrytykjestDrozszerzonąwersją”autora(dererweiterteAutor)ipraw-
dziwymczytelnikiemzarazem.Rozszerzenie/dopełnieniedziełapolegałona
wyższympoziomieświadomościreflektującegokrytyka90.Ironiaromantyczna
(pojednanieprzeciwieństw)jestrodzajempotencjalizowania,poszerzeniem
sensu[Sinn]polegającym,jakpiszeMarkowski,nanieskończonejrefleksji.Iro-
nianiepozwalanazastygnięcieruchumyśli91.
Wyższypoziomświadomościwyrażałsięulwowskichkrytykównietyle
wakcieutożsamieniabiernegozdziełemsztuki,tzn.zakładanegopowtórzenia
wsobietegosamegolubzbliżonegoprzeżycia,ileprzezrefleksjęodziele-uprzy-
tomnieniesobiewytworówczynnościpsychicznych(myśli,uczuć,sądów).Oba
sposobyrozszerzeniaświadomości(wczucieirefleksja)dopełniałysię.Podobnie
rzeczsięmiaławedługBenjaminawkrytyceromantyków:DTenkrytycznystosu-
nekniepowinienpopadaćnigdywkonfliktzpierwotnym,czystouczuciowym
przyjęciemdziełasztuki,ponieważjestonzarównozintensyfikowaniemsamego
dzieła,jakijegouchwyceniaiprzyjęcia.WKrytyceWilhelmaMeistraSchlegelmówi:
«jestpięknymikoniecznym,poddaćsięcałkowiciewrażeniuwiersza(ś)itylko
wszczegółachpotwierdzićuczucieprzezrefleksjęipodnieśćdorangimyśli(ś)
iuzupełnić(ś).Aleniemniejkoniecznajestmożnośćabstrahowaniaodwszel-
kichszczegółów,byto,coogólne,pojąćwruchu[schwebend]»”92.Benjaminreka-
pituluje:DPojmowanietego,coogólne,zostajeokreślonejako«wruchu»,ponie-
ważjesttosprawawznoszącejsięnieskończenierefleksji,którawżadnymoglądzie
niezadomawiasiętrwale,coSchlegelsugerujew116fragmencieAthenäum.Wten
sposóbrefleksjaujmujezwłaszczacentralne,tzn.ogólnemomentydziełaizatapia
jewmediumsztuki,comaunaoczniaćwłaśniekrytykaWilhelmaMeistra”93.
ReferująckrytykęWilhelmaMeistraSchlegla,wskazujeBenjaminzałożenia
icelepracykrytyka,charakterystycznedlaOrtwinaiIrzykowskiego:DJeśli
przyjrzećsiędokładniej,Schlegelchcetuwroli,jakąwkształceniubohatera
88MichałPawełMarkowski,Wstęp,[w:]FriedrichSchlegel,Fragmenty,tłum.Carmen
Bartl,oprac.,wstępikomentarzeMichałPawełMarkowski,Kraków2009,s.XLVIII.
89DPrzezto,żetemu,(ś)coskończone,nadajępozórnieskończoności[einenunendli-
chenSchein],romantyzujęto”.Novalis,Schriften,s.304,cyt.za:W.Benjamin,op.cit.,s.73.
90CałytenfragmentwywoduopieramnatezachBenjaminaokrytycewpismachSchle-
glaiNovalisa.
91Zob.M.P.Markowski,op.cit.,s.LXXI.Zob.także:TomaszOsosiński,Ironiaajednost-
ka.KoncepcjeironiiuFriedrichaSchleglaiSokratesa,Warszawa2014.
92FriedrichSchlegel,SeineprosaischenJugendschriften,Bd.2,hg.vonJ.Minor,Wien1906
(ZweiteAuflage),s.16,cyt.za:W.Benjamin,op.cit.,s.74.
93W.Benjamin,op.cit.,s.74.
