Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
LILLAMOROZ-GRZELAK
przynależnościmieszkańcówziemmacedońskichdowielkiejrodzinyludówsło-
wiańskich.Nasilenietakichgłosówdałosięzaobserwowaćprzedewszystkimpo
kongresieberlińskim,kiedyutworzonezostałoksięstwobułgarskie,gdytymczasem
ludnośćobszarumacedońskiegonadalpozostawaławramachpaństwowychImpe-
riumOsmańskiego.Wśródsłowiańskichmieszkańcówtychterenównarastałaświa-
domośćprzynależnościdozbiorowościobejmującejcałąSłowiańszczyznę,ajej
wyznacznikiembyławspólnareligiaizbliżonydosiebiejęzyk.Poczucieistnienia
takwielkiejspołeczności,posługującejsięzrozumiałymetnolektem,stawałosię
kompensatąwłasnych,ograniczonychmożliwości,stwarzającpoczuciesiłytkwią-
cejwewspólnociedziejówilosów,wsytuacji,gdyposzczególnenarodysłowiań-
skiezyskiwałystopniowoniezależnośćwtworzonychpaństwachnarodowych.
Powoływaniesięnawłasnątradycjęnosiłocharakterobronnywobecobcego,któ-
rymdlasłowiańskiejichrześcijańskiejludnościbyłozjednejstronypanowanie
całkowicieodmiennegokulturowoImperiumOsmańskiego,zdrugiejzaśgrecka
hierarchiakościelnaiobcywliturgiijęzyk4.Wwypowiedziach,częstotakżeano-
nimowychautorów,przywoływanowielkiepostaciehistorii,którewprzeszłości
miałyzwiązekzmacedońskąprzestrzeniąterytorialną.
WspomnianitupisarzewswoichutworachpowstałychwIIpołowiestuleciadla
zaznaczeniatakichwięziposługiwalisięniejednokrotniefraząbraciaSłowianie–
którawskazywaćmiałanaistnieniepoczuciajednościSłowianzamieszkujących
Macedonięzpozostałymiczłonkamietnosu,zarównotymizPółwyspuBałkańskie-
go,jakizdalszymi.Przysłabymzróżnicowaniuspołecznymludnościjejsolidar-
nośćetniczna,jakpisałStefanCzarnowski,wyrażałasięzwyklewewspólnym
pochodzeniu,wspomnieniachhistorycznychiwzbliżonejreligii5.Wtymwypadku
słowiańskośćmieszkańcówziemmacedońskich,stawałasięwyznacznikiempoli-
tycznym,wskazującymipodkreślającymichprzynależnośćdookreślonejkultury,
nadającjejokreślonystatus.Wtejsytuacjizaczętosięodwoływaćdoprzeszłości
własnegoludu,jakuczynionotowcześniejwpiśmiennictwiepozostałychnarodów
słowiańskich.Zapisywłasnychdziejówmielijużbowiemwszyscypołudniowi
Słowianie:Słoweńcy,Serbowie,Chorwaci,atakżeBułgarzy,którzypowoływalisię
nasweodległedziedzictwokulturowe,spisanenakartachhistorii.Tymsamym
takżeSłowianiemacedońscy,abydowartościowaćswójetnos,tworzylizamierzchłe
dziejeswegoludu,lokującgowszerszejwspólnocieetnicznejidowodzącprzytym
swejpodmiotowości.
Ichautor,G,eorg,ijaPulevski(1922/23–1893),naponadtysiącustronicachdzieła
Славjанcко-маќедонскаопштаисториjа,przedstawiałfantastyczną,inspirowaną
pracamiinnychhistoriografów,wersjęetnogenezySłowianmacedońskich.Jego
historia,opierającasięnaautoryteciepoprzedników,stałasiępodstawową,po-
wstałąuschyłkuXIXstulecia,egzemplifikacjąmacedońskiejideinarodowej6.Pu-
4Pomijamytukwestięeksploatacjifinansowejsłowiańskichwiernychterytoriumbułgarskiego
imacedońskiego,podlegającychzwierzchnictwugreckiejCerkwi.Pisząotymm.in.:T.Wasilewski,
HistoriaBułgarii,Wrocław1980,s.149,orazI.Stawowy-Kawka,HistoriaMacedonii,Wrocław–
–Warszawa–Kraków2000,s.137in.
5S.Czarnowski,Ideekierowniczeludzkości,w:idem,Dzieła,t.2,Warszawa1956,s.98.
6OwieluaspektachhistoriograficznegodorobkuPulevskiegopisałamm.in.wtekstach:L.Moroz-
-Grzelak,DziejeSłowianmacedońskichwedługG.Pulevskiego,„PamiętnikSłowiański”2004,nrLIV,
