Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowa
Niniejszamonografiajestpoświęconatematyceulokowanejnapograniczupsycho-
logiipoznawczejipsychologiiróżnicindywidualnych.Badaniepograniczymato
dosiebie,żezjednejstronywymagaszerokichkompetencjiwróżnychdziedzinach,
któremająsięzsobąłączyć,azdrugiej-wąskiegoskupieniasięnatychproble-
mach,któredlaobydwudziedzinbędąnoweiwartościowe.Szczęśliwiedlamnie
pograniczatesąoddawnaeksplorowanewmojejmacierzystejjednostcebadawczej,
jakąjestUniwersytetJagielloński,awnimzespółprofesoraEdwardaNęcki.Głów-
ny,azarazemnajdłużejrozwijanykierunektychbadańdotyczyrelacjielementar-
nychprocesówpoznawczychdointeligencji(Nęcka,1994;2000).Niemniejistotne,
choćobecniezaniechane,sąbadanianadpoznawczymimechanizmamitwórczości
(Nęcka,1987),atakżedalszebadania,przeprowadzanejużprzezkolejnepokole-
niabadaczy,naprzykładnadzwiązkamiprocesówpoznawczychzrozumowaniem
przezanalogię,podejmowaniemdecyzji,temperamentem,stylamipoznawczymi,
językiem,mimowolnymuczeniemsięitd.Nauwagęzasługujerównieżwłączanie
wątkówneurobiologicznychimodelowaniaobliczeniowegoikonekcjonistycznego
dotejproblematyki,cosprawia,żebadaniaprowadzonewzespoleprofesoraNęcki
stająsięwcorazwiększymstopniuinterdyscyplinarne(por.Wierzchoń,Orzechow-
ski,Barbasz,2012).
Wswojejpracyodwielulatskupiałemsięnapograniczuproblematykifunk-
cjonowaniapamięciroboczej(workingmemory)itakzwanychzłożonych/wyższych
procesówpoznawczych(complexcognition/higher-ordercognition),związanych
zszerokorozumianąaktywnościąintelektualnączłowieka.Badaniaempiryczne,
doktórymmamzamiarsięodwołać,jakitowarzyszącaimrefleksjateoretyczna
sąściślepowiązanezproblematykąpodejmowanąwzespoleprofesoraNęcki.Pro-
wadziłemjewkooperacjizwielomabadaczamiiwróżnychzespołachnaukowych.
Dziękitemumożliwebyłonietylkoposzukiwaniemechanizmówpoznawczychna-
turyogólnej(metarefleksja),alerównież-niezmiernieistotnadlabadańpogranicza
poznaniairóżnicindywidualnych-wymianawiedzyzespecjalistamiwwęższych
dziedzinach.Wspólnymmianownikiembadań,którewyselekcjonowałemdotej
monografii,jesthipotetycznyudziałpamięciroboczejwwyjaśnieniumechanizmów
procesówwyższegorzędu.
Dlaczegowłaśniepamięćrobocza?Jesttokonstruktcentralnywewspółczesnej
psychologiipoznawczej.Ta„centralność”możebyćrozumianadwojako.Popierw-
sze,pamięćroboczaodgrywakluczowąrolęwfunkcjonowaniupoznawczymjedno-
stki-jestswoistymcentrumdowodzeniataktycznegoioperacyjnegoumysłu,które
zpodlegającymimujednostkamisztabowymipełniróżnorakiei-coważniejsze-
podstawowedlaumysłufunkcje.Najogólniejrzeczujmując,sątofunkcjekon-
