Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Przedmowa
WczęściIIImonografiizostanieomówionepograniczepoznaniairóżnicin-
dywidualnych,zawężonedozwiązkówfunkcjonowaniapamięciroboczejzefek-
tywnościąrozumowaniarelacyjnego(adokładniewybranychformrozumowania
relacyjnego).Wtejczęścirównieżznajdziesięwprowadzenieteoretyczne,aczęść
empirycznazostaniepoświęconazwiązkomfunkcjonowaniapamięciroboczej
zefektywnościązłożonychprocesówrozumowaniaznaciskiemnawnioskowanie
indukcyjneprzezanalogiębadanąempirycznewzadaniachocharakterzekonwer-
gencyjnymidywergencyjnym.Początkowebadaniawtymzakresiemiałynacelu
weryfikacjęnieliniowo-równoległegomodelurozumowaniaprzezanalogię(Orze-
chowski,1999a;2004a),późniejrozwiniętegoiuogólnionego(Nęcka,Orzechow-
ski,2005).Wtychpoczątkowycheksperymentachwykorzystywanobaterięmetod
eksperymentalnychdobadaniauwagiipamięciroboczejorazróżnemiaryefek-
tywnościrozumowaniaprzezanalogię.Byłytojednakzadaniaocharakterzekon-
wergencyjnym,wktórychosobabadanamiałazazadaniewybraćtrafnąodpowiedź
zpodanegoklucza.Wydajesięnatomiast,żeanalogiamaprzedewszystkim„moc”
generatywną-pozwalatrafnieująćsednozłożonegozjawiskaalboprzyczynićsię
doniezwykłegospojrzenianaproblemdziękiswoistemuudziwnieniu,anawetod-
realnieniuswojegoobiektu.Dlategoteżwkolejnymprogramiebadawczympodję-
topróbęrozszerzeniapoznawczegomodelurozumowaniaprzezanalogię(Nęcka,
Orzechowski,2005)naprocesygenerowaniazwiązkówrelacyjnychwzadaniach
ocharakterzedywergencyjnym.Wostatnimcyklubadańwtymzakresiepodjęto
problempoznawczegopodłożaszerszejklasyprocesówdywergencyjnych,wykra-
czającychpozawykorzystanieanalogii.Zastosowanowniminnąodpoprzedniej
metodologiębadań,koncentrującsięnietylenakonkretnymtypieprocesuumy-
słowego,jakimbyłoanalogizowanie,ilenaróżnychaspektachprocesuwytwarzania
dywergencyjnego.Wtensposóbzbliżonosiębardziejdowyższychprocesówpo-
znawczychtowarzyszącychaktywnościtwórczejczłowieka.
Wpodsumowaniuzaproponowanorobocząpróbęsyntezywynikówuzyskanych
wtrzechwybranychobszarach.Wrezultaciepowstałzarysmodelupamięcirobo-
czej,któryuwzględniato,co,jaksięzdaje,wiemyojejstrukturze,podstawowych
funkcjach,atakżeojejroliwaktywnościpoznawczejwyższegorzędu.Niejestto
jednakmodelwszystkiego-zostałonzawężonydoproblemuzarządzaniainforma-
cjąwpamięciroboczej.Sądzę,iżproponowanewyjaśnieniejestnatyleuniwersalne,
żepozwalawyjaśnićróżnicewtymprocesie,obserwowanewzależnościodtakich
czynników,jakrodzajzadaniapoznawczego,użytywnimmateriał-jegorodzaj,
rozmiar,warunkiekspozycji-orazodinnych,typowychczynników,któreuwzględ-
niająbadaczetejproblematyki.
Wynikibadańwłasnych,doktórychodwołujęsięwtejpracy-pozanielicznymi
wyjątkami,naprzykładichponownejanalizy-zostałyopisaneselektywnieiniekie-
dydośćogólnie,abyzachowaćklarownośćwywodu.Wpełnejpostaciprzedstawio-
nojewpublikacjach,wystąpieniachkonferencyjnychiraportachbadawczych,na
któresiępowołuję.
