Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
1.Naturawspółczesnejrachunkowościnauka,politykaipraktyka
Whistoriirachunkowościwyróżniasięokresy(Wachowicz,2016,s.43-92;
Klimczak(red.),2015):tworzeniazasadpraktycznych(doXVw.),rozpowszechnia-
niawiedzypotocznej(odXVIdoXVIIIw.),kształtowanianaukowychpodstaw
rachunkowości(XIXw.),rozkwiturachunkowościjakonauki(odIpołowyXXw.).
Zperspektywypowstającychteoriirachunkowościmożnawyodrębnićdwaokresy
(Szychta,2015b,s.21):
1)
okresprzedteoretyczny(przedparadygmatyczny),trwającydookołopołowy
XIXw.,charakteryzującysięprzekazywaniemwiedzypraktycznej,dotyczącej
głównieewidencjiksięgowejizasadprowadzeniaksiągrachunkowych,
2)
okresteoretyczny(oddrugiejpołowyXIXw.dodziś)tokształtowaniesię
irozwójnaukirachunkowościrównoleglezwiedząwobszarzepraktykira-
chunkowości,obejmującyczterypodokresy:
III.Powstawanienaukirachunkowościodok.1850r.do1955r.,
III.nZłotywiek”badańapriorycznychod1955r.dook.1975r.,wktórym
dominowałoformułowanienormatywnychteoriirachunkowościizasto-
sowaniemetodanalitycznychdoobjaśnianialogicznejstrukturyrachun-
kowości,
III.Ukierunkowanienabadaniaempiryczneidominacjapozytywnejteorii
rachunkowościodok.1975/1978r.dokońcaXXw.,
IV
.Zróżnicowaniebadawczewrachunkowości,refleksjanadpraktyczną
przydatnościąbadańwobszarzepozytywnejteoriirachunkowościoraz
rozwijaniealternatywnychnurtówbadawczychodkońcaXXw.
Spośródistotnychnaukowychatrybutówrachunkowości,stanowiącychojej
tożsamościiodrębnościodinnychnaukekonomicznych,możnawyróżnićm.in.:
paradygmatyrachunkowości,teorierachunkowościimodeleewidencyjne.Na
szczególnąuwagęzasługujerównieżzasadadualizmu16,określanametodąbilanso-
lubrównowagąbilansową(zktórejwynikaregułaWn=Ma(Dt=Ct),stosowa-
nawewidencjiksięgowej).
Odojrzałościnaukowejświadczyzazwyczajparadygmat17,czyliogólnieuzna-
neosiągnięcienaukowe(teorianaukowa),któredostarczamodelowychrozwiązańw
pewnymokresie.ZdaniemT.S.Kuhnarozwójnaukipoleganarozwijaniupewnych
teoriinaukowychopartychnajakimśparadygmacie(naukanormalna).Paradygmat
dzielinaklasy,definiujeiłączyzesobąmodelowerozwiązania,teorieimetody,
któreistniejąwjegoramach(Riahi-Belkaoui,2012).Paradygmatwsensieglobal-
nymobejmujewszystkiezinternacjonalizowaneprzekonaniagrupynaukowejoraz
16Więcejnatematzasadydualizmuwrozdz.2.2.2.WopiniiM.Dobii(2006)zasadadualizmu
stanowipodstawowyparadygmatrachunkowości.
17T.S.Kuhn(1962)zdefiniowałparadygmatdlanaukprzyrodniczychjakozbiórpojęćiteorii
tworzącychpodstawydanejnauki,którychsięniekwestionuje,dopókiparadygmatjesttwórczypo-
znawczo(tzn.stanowiinspiracjędotworzeniateoriiszczegółowychzgodniezeznanymifaktami).
Wyróżniłdziałalnośćnaukowąnormalnąirewolucyjną.Wskładnaukinormalnejzaliczył:badanie
istotnychfaktów,konfrontacjefaktówzteoriąiuszczegółowienieteorii(Kuhn,1985,s.239-254).