Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
1.Naturawspółczesnejrachunkowościnauka,politykaipraktyka
Tabela1.9.Wymiaryrachunkowościiichcele
Pierwszy
(Debit)
Drugi
(Credit)
Trzeci
(Trebit)
Wymiar
Majątek
Strumienie
Siły
odniesienia
Przedmiot
Aktywa,zobowiązania,
kapitałwłasny
Przychody,koszty
Siłyekonomiczne
wewnętrzne,
zewnętrzne
podlegające
pomiarowi
Wielkości
Prezentacjawyod-
rębnionegomajątku
przedsiębiorstwa
Określenieprzyczyn
zmianmajątku
Objaśnianieprzyczyn
zmianstrumieniprzy-
chodówikosztów
Celeposzczególnych
wymiarów
Pomiarwyniku
ipoznanieczynni-
kówwpływających
najegozmiany
Celwspólny
Źródło:opracowaniewłasne.
P.Wójtowiczsformułowałtezę,żemodelrachunkowościtrójwymiarowejsta-
nowinaturalnerozwinięcierachunkowościfinansowej,awdrożenierachunkuiewi-
dencjisiłekonomicznychumożliwiasporządzeniesprawozdańuzupełniającychdo
sprawozdaniafinansowego(bilansuirachunkuzyskówistrat):sprawozdaniaoim-
pecieekonomicznym(momentumstatement)orazsprawozdaniaosiłachekono-
micznych(forcestatement),któreinformująoczynnikachwpływającychnazmiany
wkosztachiprzychodach(Wójtowicz,1999,s.75).Modelrachunkowościtrójwy-
miarowejniezostałuznanyzaelementrachunkowościfinansowej,chociażzawiera
propozycjępomiaruwynikudziałalnościprzedsiębiorstwaorazprezentacjiwyni-
kówtegopomiaru.Zagłównąprzeszkodęuznanobrakpowszechnieprzyjętychza-
sadidentyfikacjiipomiarusiłekonomicznych.Dlategoczęściejjestonutożsamiany
zrachunkowościązarządczą,którajestbardziejtwórcza/otwartawposzukiwaniu
metodpomiaru.
Prowadzenietrójwymiarowejrachunkowości,zdaniemY
.Ijiriego,zapewni
uchwyceniewszystkichelementówmającychostatecznywpływnawielkośćmająt-
kupodmiotugospodarczego.Wymagatowprowadzenia,obokzapisudebeticredit,
trzeciegozapisunazwanegotrebit(Szychta,1993,s.125).Każdezdarzeniegospo-
darczemającewpływnazmianęmajątkunależyujmowaćnastroniedebeticredit
odpowiednichkont,atrzeciraznakoncieodpowiedniejsiły(bądźsił),któramiała
wpływnawystępowaniezdarzeniawokreślonejkwocie.Wswoichzałożeniach
Y
.Ijirisformułowałpotrzebędalszegorozwinięciarachunkowościdwuwymiarowej,
jednakpodpewnymiwarunkami,któremusząbyćprzestrzegane(Ijiri,1982,s.2):
1)warunekzachowania,czylinowysystemmusizachowaćwszystkoto,coskładało
sięnadotychczasowysystem;2)warunekintegralnościpoleganatym,żenowy
wymiar,dodanydoistniejących,musiznichlogiczniewynikać,apoprzednieroz-
wiązaniamusząstanowićintegralnączęśćnowegosystemu.