Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
15
Milezyjskafilozofiaprzyrody
Tales(ok.624–546p.n.e.),po-
chodzącyzMiletufilozofprzy-
rody,badaczprzyrodyimate-
matyk,doradcapolitycznyije-
denzSiedmiuMędrców.Zapo-
czątekalbozasadęświatauzna-
jewodęijesttwórcąpierwszego
stylufilozofowania.–Popiersie,
kopiahellenistyczna.
Pitagoras(ok.572–480p.n.e.),
zakładawpołudniowejItalii
wspólnotęmającącharakterza-
konu.Uwidoczniasięwniej
trzeciapostaćfilozofowania:po-
łączenieprogramuedukacyjne-
gozpraktycznym,ascetycznym
programemżyciowym.–Po-
piersieklasycystyczne.
Heraklit(ur.ok.540p.n.e.)
uprawiaczwartystylfilozofowa-
nia,wyrażającysięwwyostrzo-
nychaforystyczniesentencjach.Ich
charakterprzywodzącynamyśl
przepowiedniewyroczniprzy-
niósłmuprzydomek„mroczny”
i„mówiącyzagadkami”.–Kopia
oryginałuklasycystycznego.
Wędrownyśpiewak(„rapsod”)Ksenofanes(ur.ok.570p.n.e.),któregowizerunekniezachowałsię,
uzupełniafilozofięprzyrodyikrytykępoznaniaodrugąpostaćfilozofowania,oczęściowonegatywną,
częściowokonstruktywnąkrytykęreligii;głosimonoteizm.
Głównymipojęciamiwczesnychfilozofówsąphysis:natura,
przyroda;arche:zasadawsensieźródłaalbopoczątku,bądź
początkuwczasie,bądźteżcodowartości;logos:pojęcieiar-
gumenty,porządek,rozumijęzyk;kosmos:uporządkowany
idającysięwtymporządkupoznać,apozatympięknyświat.
Wtychczterechpojęciachrysujesięznaczeniepresokratykówdla
całejhistoriifilozofii.Odkrywająoni,żedanynamświatnależy
rozpatrywaćjakocałość(physis),żewystępujewnimpewien
porządek(kosmos),którymożnapoznać(logos),choćniejeston
widocznynapowierzchni(arche),iżejegopoznanie–otokolejny
element–zagrożonejestbłędem.
MILEZYJSKAFILOZOFIAPRZYRODY
Tales.Wczesnafilozofiaprzyrodyzadajepytanieopochodzenie
albozasadę,zktórejwyłaniasięprzyrodawewszystkichswoich
zjawiskach.Poszukujezasadywszechogarniającej,azarazemjedno-
litej:jednościwwielościiczegośogólnegoobejmującegowszelkie
uszczegółowienia.Jejpierwszyprzedstawiciel,TaleszMiletu(ok.
