Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wodawmieście
23
Problemtenrzadkobywatraktowanyznależytąuwagą.Wartopodkreślić,że
powierzchniezlewniobserwowanychwramachsiecipomiarowejIMGWwynoszą
wśrodkowejPolsceconajmniejkilkasetkilometrówkwadratowych.Ichwielkość
wykluczazatemmożliwośćrzetelnejocenyzmiancharakterystykhydrologicz-
nych,wywołanychoddziaływaniemprzestrzenimiejskiej,gdyżmająonenajczę-
ściejzasięglokalny.
Sokołówkajestpodtymwzględemwyjątkowa.Bierzeswójpocząteknatere-
niemiasta,auchodzidoBzurytużzajegogranicami.Prawiecałyobszarjej
zlewniznajdujesiępodbezpośrednimwpływemprocesówurbanizacyjnych
oróżnejintensywnościioróżnymcharakterze.Morfologicznieprzypomina
inneciekiodwadniającepolskiemiasta(Kowalczak2011).Zarównoichkoryta,
jakicałedolinysątakprzekształcone,bymogłybyćwłączonewmiejskisystem
kanalizacjiburzowej.Wyprostowanieiwybetonowaniekorytsprzyja,zjednej
strony,szybkiemuodprowadzeniuwodypozaterenzurbanizowany,zdrugiej
jednakpowoduje,iżrzekitakiestająsiępozbawionymiroślinnościirybrowami,
któremieszkańcyprzestajątraktowaćjakrzeki,autożsamiająjezesztucznymi
kanałami.
Badanianadwpływemzmianużytkowaniaterenunaodpływrzecznyprowa-
dzonesąnacałymświecieodwielulat.Jednązpierwszychobjętychnimizlewni
byłajapońskaTsurumi(Graaf,Hooimeijer2008),położonawobrębieprefektury
KanagawakołoJokohamy.Jeszczewroku1958obszarjejzlewnibyłw90%użyt-
kowanyrolniczo.Wniespełna40latpóźniejodsetektenzmniejszyłsiędo15%.
Jednocześniewzrosławysokośćkulminacjiwezbrańrzecznychorazskróciłsię
czasreakcjizlewninaopad.PodobnebadaniaprowadząoddziesiąteklatAme-
rykanie.PrzykłademmogątubyćMercerCreekiNewaukumCreek(Konrad
2003),wprzypadkuktórychanalizyzwiązanezwpływemurbanizacjinastosun-
kiwodneprowadzonesąodpoczątkulatsześćdziesiątych.Dowodząone,iżwy-
sokośćkulminacjiwezbraniaoprawdopodobieństwie1%wobuzlewniach,róż-
niącychsięznaczącostopniemurbanizacji,możewzrosnąćnawet25-krotnie.
AnalogicznebadaniaprowadzonesąodwielulatwEuropie,wtymwPolsce.
Nasihydrolodzywłączylisięwniestosunkowowcześnie,botużpoIIwojnie
światowej(Uchnast-Nowicka1981).Obejmowałyonewgłównejmierzesilnie
zurbanizowaneobszaryokręgówprzemysłowych:Górnośląskiego,Konińskiego
iBełchatowskiego,atakżeaglomeracji:warszawskiej,krakowskiej,kieleckiej,lu-
belskiejibydgoskiej.Dotyczyłyprzedewszystkimpowierzchniowejsiecihydro-
graficznejorazzmianpoziomówwódgruntowychnaskutekoddziaływaniapro-
cesówurbanizacyjnych(Jankowski1986;1987;1991;Czaja1987;1988;Absalon,
Wac1992;Kaniecki1991;1993;Choiński1978;Choiński,Ziętkowiak1991;So-
czyńska1974;Dynowska1993;Dynowska,Zbadyńska1975;Biernat,Suligowski
2002;Gutry-Korycka2007;Ciupa2009b;Michalczyk2012;Krajewski,Banasik
2013).Wniektórychprzypadkachbadaniatedotyczyłyrównieżobieguwodyna
terenachmiejskichwczasachhistorycznychiwspółcześnie(Kaniecki1991;1993;
1994;1999;2004;Jankowska1995;Pociask-Karteczka1996;Drwaliin.1996).
