Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
aktóreprzeztopotrafąbyćniewiarygodniezabawne
haterstwo,twierdząc,żentegorodzajuzdolnośćjest
idostarczaćrozrywkę”11.ZdaniemBraya(lubjegopraw-
fundamentalnymprzeznaczeniemsztuki”14.Wrze-
nika)flmrysunkowyróżnisięodaktorskiegopoklat-
czywistościpiszeoflmielalkowymlubraczejanima-
kowątechnikąrealizacjilubinaczej-kreacjąruchusta-
cjiprzedmiotowej,dostrzegającwpełnijejkreacyjny
tycznychprzedmiotów,stworzonychwwyobraźni,anie
charakter,polegającynietylkonaumiejętnościoży-
-jakwwypadkutradycyjnegoflmu-zarejestrowa-
wianiamartwychprzedmiotów,alerównieżnaichan-
nychznatury.Powstałewtensposóbobrazyodznacza-
tropomorfzacji,nadawaniuimról.Zdrugiejstrony
jąsięwyjątkowymkomizmem,ponieważzłatwością
wyjątkowemożliwościnwidowiskowegoflmubaśnio-
przedstawiająsytuacjeiformyniespotykanewświe-
wego”tłumaczy,odwołującsiędotradycjiliterackiej,
cierealnym.ZarównoLutz,jakiBraymieliświado-
aniepoklatkowejtechnikizdjęć,którejnajwyraźniej
mośćtegowszystkiego,oczympisząwspółcześni
niezna,ponieważwówczasskrzętnieukrywanojej
teoretycyXmuzy.Twierdzili,żeodrębnatechnikawią-
tajniki(oczymwdalszychrozdziałach).
żesięznowąestetykąorazzupełnieinnymprzezna-
Natychtrzechprzykładachchciałempokazać,
czeniemniżkinonfotografczne”.Łącząckreskówkę
żedefniowanieanimacjimadługątradycjęiwiele
zkomiksem,karykaturąizabawkamioptycznymi,
spontanicznychpomysłówprzetrwałodziesiątkilat.
przeczuwalirównież,żeanimacjaniejestgatunkiem
PonadtoLutz,BrayiLindsaypoświadczają,żeanima-
czystoflmowym,alezjawiskiemzpograniczaprzy-
cjatozjawiskoskomplikowane,wieloaspektowe,któ-
najmniejdwóchsztuk.
regoniedasięopisaćzapomocąkrótkiejformułki.
Spokrewnionazflmemnfotografcznym”itriko-
Lekturatychodkurzonychtekstówuświadamiarów-
wymanimacjalalkowa-alboszerzej:przedmiotowa
nież,żepobliskostulatachwpowszechnejświadomo-
czytrójwymiarowa-musiaładłużejwalczyćoswoją
ścinadaltraktujesięflmanimowanyjakokomediową
odrębność,czegośladznajdziemywpierwszejna-
sztukęruchomychrysunków,zczymoczywiścieza
ukowejgenologiiflmu12.Jejautor,AmerykaninNico-
chwilęprzyjdzienamsięniezgodzić.
lasVachelLindsay,napozórwogóleniepiszeoflmie
KanadyjskianimatorNormanMcLarentwier-
animowanym,cowydajesiętrochęzastanawiające.
dził,żeflmanimowanyniejestsztukąrysunków,
PierwszewydanieksiążkiTheArtoftheLivingPicture
któresięporuszają,alesztukąruchównarysowa-
Lindsayaukazałosięwroku1915,drugie-w1922,
nych,awięcto,coznajdujesięwpojedynczymkadrze
czyliwepocedebiutuanimowanychgwiazd.Lindsay
flmu,niejesttakważnejakto,codokonujesiępomię-
musiałznaćTheHauntedHotelJamesaStuartaBlack-
dzykadrami15.Wieluflmowcówiteoretykówzgadza
tona(1907),GertietheDinosaur(1914)WinsoraMcCaya
się,choćniezawszewpełni,ztądośćkontrowersyj-
czyprzygodyKotaFeliksa(od1919),flmyszalenie
nądefnicją.nFilmanimowany-piszeWojciechMisch-
popularne,chybażewogóleniechodziłdokina.Prę-
ke-jestmetodąkreacjiiluzjiruchu,aśrodkiem,któ-
dzejjednakuwierzę,żeniezbędnymwarunkiemistnie-
rymsięposługuje,bywidzialnośćobcowaniaform
nianowejsztukibyładlaniegofotografcznareproduk-
materiistałasięfaktem,sąformyplastyczne”16.Do-
cjarzeczywistości.Lindsaywyróżniłtrzygatunki:flm
naldCraftonokreślaflmanimowanyjakonflm,który
akcji,flmintymnyiflmwidowiskowy,dzielącysię
powstajepoprzeztakiezestawienierysunkówlub
zkoleinaczterypodgatunki:flmtłumny,patriotycz-
obiektów,żepoichsfotografowaniuiwyświetleniu
ny,religijnyibaśniowy13.Wrozdzialepoświęconym
wsposóbciągłyztaśmyflmowej,powstajeiluzja
widowiskowemuflmowibaśniowemu(thepictureof
kontrolowanegoruchu”17,azkoleiAndrzejKossa-
fairysplendor)wspominanstaryflmwytwórniPathé”,
kowskijakonflmrealizowanytechnikąpoklatkową,
niewymieniającjednaktytułu.Zopisuwynika,że
wktórymstatycznemuprzedmiotowinadanoiluzo-
możetobyćLeGarde-meubleautomatiqueRoméaBo-
rycznyruch”18.Ówstatycznyprzedmiotmożebyćdzie-
settiegozroku1912(zgadzasięnawettakidetaljak
łemplastykaizwyklejesttorysunek,marionetka,ale
zbitytalerzuprzątniętyprzezmiotłęiszufelkę)lub
bywateżzwykłymprzedmiotemlubplamąnapapie-
wcześniejszaprodukcjaSegundadeChomónaLe
rze,ponieważ-jakpiszeRichardTaylor-njakośćse-
Déménagement(1906).Obaflmypowstaływkażdym
kwencjijestważniejszaodjakościobrazów.Można
raziewstudiuPathéFreres.NaichpodstawieLind-
zrobićzłyflmzapomocąpięknychrysunkówlub
saysnujemarzeniaoprzedmiotachpotrafącychwy-
[trójwymiarowych]modeli;sztukaflmówanimowa-
rażaćrozmaitestanyducha,jakhumor,upórczybo-
nychopierasięnaruchu”19.
11
