Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział2
Patogenezarakasutka
1.Czynnikiegzogenne
Niewielewiadomonatematetiologiirakasut-
ka.Znaneobecnieczynnikiryzykawyjaśniają
jedynieniewielkączęśćzachorowańnaten
nowotwórzłośliwy.Badaniaepidemiologiczne
prowadzonewróżnychpopulacjachujawniły
zaledwiekilkaznich.Teczynnikito:wiek,
geografiazamieszkania,statussocjoekono-
miczny,czynnikireprodukcyjne(okresdojrze-
wania,menopauzy,ciąże,karmieniepiersią),
stosowaniekuracjihormonalnych(środkian-
tykoncepcyjne,hormonalnaterapiazastęp-
cza),czynnikiryzykazwiązanezestylemżycia
(alkohol,dieta,otyłość,aktywnośćfizyczna),
promieniowaniejonizujące,stosowanieśrod-
kówchemoprewencyjnych.
Wiek–rakpiersijestrzadkiukobietponi-
żej25.rokużycia,aukobiet45-letnichryzyko
jegowystąpieniawzrasta100-krotnie.Wska-
zujetonarolęhormonówestrogenowych
iprogesteronowychwetiologiiraka,albo-
wiemryzykozachorowaniarośniewaktyw-
nymreprodukcyjnieokresieżyciakobiety.Po
menopauzieobserwujesiędużezróżnicowa-
niewróżnychpopulacjach,jeżelichodziory-
zykozachorowania.WStanachZjednoczo-
nychobserwowanyjestwzrostryzykado75.
rokużycia,natomiastnp.wJaponiipo45.ro-
kużycianastępujezahamowanieryzykaza-
chorowania,awpóźniejszymwiekunawetje-
gospadek.
Geografiazachorowalności–dużeróżnice
wczęstościzachorowaniawystępująpomiędzy
populacjamizamieszkującymiAmerykęiEu-
ropęPółnocnąaDalekimWschodem,Amery-
kąPołudniowąiAfryką.Wtychostatnichryzy-
kozachorowanianarakapiersijest5–10razy
mniejsze.Ukobietpomenopauzieróżnicesą
jeszczewiększe.Zróżnicowaniegeograficzne
wryzykuzachorowaniaprzypisujesięstylowi
życiainarażeniuśrodowiskowemu.Badania
prowadzonewśródimigrantówwskazują,że
uosóbprzenoszącychsięzkrajuoniskimryzy-
kuzachorowanianarakapiersidokrajuowy-
sokimryzykupo10latachryzykoulegapod-
wyższeniu.Nieznaczniewyższeryzykozacho-
rowaniawystępujerównieżukobietowyższym
statusiesocjoekonomicznymimieszkających
wmiastachwporównaniuzkobietamiznieza-
możnychobszarówwiejskich.
Czynnikireprodukcyjne–hormonalnate-
rapiazastępcza(HTZ)pomenopauziepod-
wyższaryzykozachorowanianarakasutka,
apoziomryzykazależyoddługościstosowa-
niaHTZorazodtego,czyjesttotylkoestro-
gen,czyteżkombinacjaestrogenuzprogeste-
ronem.Natomiastpodawanieantyestroge-
nów(np.tamoksyfen)obniżaryzyko.Środki
antykoncepcyjnetakżeznaczącopodwyższają
ryzykozachorowania.Najwyższypoziomryzy-
kazaobserwowanoukobiet,któreaktualnie
stosująśrodkiantykoncepcyjne,natomiast
odstawienieichpodziesięciulatachpowodo-
wałoobniżenieryzyka.Znacznywzrostryzyka
stwierdzonoukobiet,którestosowałyanty-
koncepcjęprzed1975rokiem,kiedyśrodkian-
tykoncepcyjnezawierałyznaczniewyższe
dawkiestrogenuiprogesteronuniżteprodu-
kowaneobecnie.
Alkohol–znalezionopozytywnyzwiązek
międzyspożywaniemalkoholuaryzykiemwy-
