Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wyjechalidoParyżaiNiemiec:JacquesLip-
chitz(JakubLipszyc),ChaimSoutine(Sutin),
Mané-Katz,IsajaKulwianskiiLasarSegall.Po
1910rokuzaczęłydochodzićdoWilnawiado-
mościonowychprądachwsztuce.Działałtu
pierwszypolskiliteratfuturystaJerzyJankow-
ski.W1911rokuOdoDobrowolskiopubliko-
wałwnTygodnikuWileńskim”tekstMojecre-
do,wktórymcytowałwspomnianąwypowiedź
Matisse’aoekspresjizNotesd’unpeintre(1908).
nPrzeglądWileński”opublikowałw1913roku
ManifestfuturystycznyMarinettiego.ZWilnem
byłazwiązanaMariannevonWerefkin(Marian-
naWieriowkinówna),którejrodzinaposiadała
mająteknaWileńszczyźnie.(JejbratPiotrbył
gubernatoremwileńskimwlatach1911-1916.)
WzięłaonaudziałwVIWystawieWTAwio-
sną1914roku.PrzebywającwówczaswWilnie,
wygłosiławykładwSzkoleRysunkowejnosym-
bolizmie,oznakuijegoznaczeniuwmistycz-
nejsztuce”
,wyrażającpoglądykręguWasili-
jaKandinskiegonasztukęabstrakcyjną42.Na
przełomie1914i1915rokuWTAzorgani-
zowałowystawędziełAleksiejaJawlenskiego
iWerefkin.W1917rokuprzyjechałzDrezna
nadłuższypobytdorodzinnegoWilnawybit-
nyekspresjonistaLasarSegall.Wydarzeniapo-
lityczneiwojnyzahamowałyżycieartystyczne
wWilniew1919roku.NaodrodzonymUni-
wersytecieWileńskimotwartowpaździerniku
tegożrokuWydziałSztukPięknych,wktórym
dominowałytendencjepostimpresjonistycz-
neiklasycyzujące.W1923rokunaWydziale
SztukPięknychstanowiskaobjęliformiściZbi-
gniewPronaszkoiStanisławMatusiak,aw1928
rokuTymonNiesiołowski.Międzynarodowe
znaczenieuzyskałapierwszawystawapolskie-
gokonstruktywizmu-WystawaNowejSztu-
kiwWilniewmaju1923roku,zorganizowana
przezStrzemińskiegoiKajruksztisa.Wystawie
towarzyszyłkatalog,któryzawierałwypowiedzi
uczestnikówosztuce-WitoldaKajruksztisa,
KarolaKryńskiego,WładysławaStrzemińskie-
go,MieczysławaSzczukiiTeresyŻarnowerów-
ny43.Majowawystawawileńskawrazzgrudnio-
wąMiędzynarodowąWystawąSztukiwŁodzi
w1923roku,poprzedzającezałożeniekonstruk-
tywistycznejgrupyBlokwWarszawie,otworzy-
łynowyokreswdziejachpolskiejmyśliosztuce.
42WykładzachowałsięwarchiwumartystkiwMu-
zeumwAsconiewSzwajcarii.Zostałonopublikowa-
nyzkomentarzemw:Е.Халь-Фонтэн,МарианнаВе-
ревкинамеждурусскимсимболизмомимюнхенским
авангардом,[w:]Симьболизмвавангарде,Москва
2003,s.186-191;L.Laučkaitė,Ekspresionizmoraitelė
MarianaVeriovkina,Vilniaus2007.
MałgorzataGeron
JerzyMalinowski
24
43M.in.W70rocznicęWystawyNowejSztuki.Wil-
no1923,katalogwystawy,MuzeumSztukiwŁodzi
1993(teksty:J.Jedliński,J.Ładnowska,J.Malinowski,
V.Liutkus);dopublikacjidołączonoreprintKatalogu
WystawyNowejSztuki.
