Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jeśliktośnapadniejąztyłu,napinaogonwprostwjegokierunku.
Uderzazsiłąstunóg,wszystkocouderzy,kładzienamiejscutru-
pemzwyjątkiemsłonia.Jejżądłasądługienastopę,cieniutkie,jak
sitowie.Martychoraznaczypogreckuantropofag,gdyżnajczęściej
pożeraludzi,którychzabiła.Jadarównieżinneżyweistoty.Walczy
pazuramiiżądłami.Żądła,powiadaautor,odrastają,gdytylkoje
wystrzeli;wIndiachjestdużotakichzwierząt.Ludziewsiadająna
słonieizabijająmartychoryrażącjezgóry(kodeks72,45b-46a,
przekładOktawiuszaJurewicza).11
OpistenuzupełniawzmiankawZoologiiArystotelesauczy-
nionaprzyokazjiwywodunatemattypologiiuzębieniazwierząt:
Utrzymujeon[Ktezjasz-P.M.]mianowicie,żezwierzęindyjskie,
znanepodmianemmartichora,mapotrójnyrządzębówwobuszczę-
kach;jestonotakwielkiejaklew,owłosionetakjakonipodobne
doniegomanogi;jegotwarziuszyzbliżajągodoczłowieka;jego
oczysąniebieskie,ciałokolorucynobru;jegoogonprzypominaogon
skorpionalądowego;mawogonieżądłoijestwstaniewyrzucaćjak
strzałykolceprzylegającedoniego;jegogłosjestpodobnyjednocześ-
niedopiszczałkiitrąby;biegnierównieszybkojakjeleń;jestdziki
iżywisięciałemludzkim(501a26nn.,przekładPawłaSiwka).12
Tedwiewzmiankisąnajbliższeoryginałowi(Arystotelesa-
zewzględunaodstępczasu,Focjusza-zewzględunawierność
reprodukcjitreści).Godneuwagijest,żeKtezjasznietwierdzi,
jakobymantykoramiałaludzkągłowę,leczjedynie,żejejgło-
waprzypominagłowęczłowiekaogólnympokrojem-nludzka
głowa”pojawisiędopierowpóźniejszychwersjach.Mimo
ewidentnejfantastycznościniektórychszczegółówtegoopisu
uczeninowożytni,którzygoanalizowali,byliwdużejmierze
zgodnicodotego,żejegorealnymprzedmiotemjesttygrys
azjatycki-zwierzęodzawszewzbudzająceszczególnystrach
uludzi,którzybyliprzezniezagrożeni.InformatorzyKtezja-
szazapewneubarwiliswojąrelacjęożądlącyogon,abywizja
tygrysaludojadastałasięjeszczebardziejprzeraźliwa.Pisarz
11Focjusz,Biblioteka,t.1,Warszawa1986,s.99.
12Arystoteles,Dzieławszystkie,t.3,Warszawa1992,s.368.
16
