Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przewodnikiempookreślonejdziedziniewiedzyanitym,co
wkrajachanglosaskichokreślasięjakoreferencework.Nieczęsto
jednakwdziejachautorefleksjinaszejkulturydostrzegano,jak
skomplikowaneiproblematycznejesttakiezałożenie,zarówno
zpunktuwidzeniajegopraktycznejrealizacji,jakizpunktu
widzeniaepistemologii.
Niejestzbiegiemokolicznościfakt,żezłotymwiekiemen-
cyklopediiwcywilizacjizachodniejbyłodziewiętnastestulecie
iżetowłaśniewtedyuznanogeneralnie,iżjejzawartośćpowinna
byćuporządkowanaalfabetycznie,wskutekczegoencyklopedie
przybrałykształtznanyprzezcałenastępnestulecieażdodzisiaj.
Towtedyzaczętojeprojektować,realizowaćirozpowszechniać
wedługwzorcawyznaczonegoprzezEncyklopedięDiderota,
którazkoleioznaczałazerwaniezewzorcamiprzednowoczes-
nymi.Czynnikamiwzmacniającymiprestiżioddziaływanie
encyklopediiwcywilizacjiikulturzedziewiętnastowiecznej
byłyponadtodominująceideeoświeceniaipozytywizmu;bujny
rozwójhistoryzmuinaukfilologicznychwśrodowiskachinte-
lektualnychpowodującydalszeuprzywilejowanietekstowych
formprzekazuwiedzy;wreszciezaś-rozwójimperializmu
kolonialnegoEuropejczyków,któregojednymzeskutkówubocz-
nychbyłoto,coobecnienazywasięzawłaszczaniemobcych
kultur.Włączaniedużychporcjiwiedzyotychkulturachdo
zasobówtreściencyklopedycznych,wktórychwiedzatabyła
prezentowanawsposóbswoistydlazasadencyklopedyzmu,anie
dlajejrealnychźródełikontekstów,byłajednązformowego
zawłaszczania,wrezultaciektóregocałyświatstawałsięwłasno-
ściąjednejcywilizacjinietylkopolitycznieiekonomicznie,ale
równieżintelektualnieisymbolicznie.Dodajmy,żedziewiętna-
stowiecznytekstocentryzmmożnaitrzebaprzebadaćnaznacznie
większejliczbiepoziomówifenomenówniżte,którewyznacza
encyklopedia,niemniejtowłaśnieonaucieleśniawswoichsło-
wachizapisachistotętegotekstocentryzmu.Celemniniejszej
książkiniejestjednakszczegółoweprzedstawienietejfazyroz-
wojuencyklopedii,leczukazaniestadiówjejrozwoju,któredo
niegodoprowadziły.
26
