Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Okulturowychikomunikacyjnychaspektachmarginaliówuwagkilka
cychpowstawaniutekstów.Adnotacjeteniejakozatrzymaływczasiejednost-
koweokolicznościorazmyśliiodczuciakonkretnychinieznanychosób,które
miałydoczynieniazdziełami.Utrwalałyrównocześnieznamiennedlakultury
danegookresusposobyobcowaniaztekstem,spontanicznylubukierunkowany
przebiegprocesulektury,jakrównieżzwiązaneztymindywidualneizbiorowe
nawyki,jednymsłowem–historięspisywaniaiczytaniaksiąg.
Odręcznezapiskiwmanuskryptachstanowiąrównieżcenneźródłoumoż-
liwiającepoznanieszerokorozumianejwrażliwości,kompetencjiorazlektu-
rowychupodobańifascynacjiichautorów,użytkownikówbądźkopistów.
Wniektórychprzypadkachpozwalająprześledzićzmiany,jakimpodlegały
dzieła,zanimuzyskałykształtprawdopodobnieutrwalonywdruku,którego
egzemplarzeniedochowałysiędonaszychczasów,lubadaptacyjnąpostaćna
potrzebyrecepcjiprzygotowanąwzmienionychkulturowouwarunkowaniach.
Opotencjaleinformacyjnymorazwynikającejstądrandzezidentyfikowanych
autorskorękopiśmiennychmarginaliówwymownieświadczyfakt,iżmogą
byćwykorzystanedonaświetleniaznamiennychdlapisarstwadanegotwórcy
praktykerudycyjno-imitacyjnych.Natomiastwprzypadkuróżnegotypudo-
kumentóworazpismurzędowychpozostawionenanichdodatkoweodręczne
adnotacjelubzapiskizawierającezmianyredakcyjnepozwalająbliżejprzyjrzeć
sięspecyficepracykonkretnychkancelariiprywatnychlubpodległychinsty-
tucjompublicznym.Naosobnąuwagęzasługujeutrwalonawmanuskryptach
powstałychwżeńskichklasztorachkarmelitańskichXVII–XVIIIwiekueks-
presjaosobistaautorekorazznamiennadlanichsztukarękopisu,wykazująca
specyficznedlasiebiecechy,alenierzadkowzakresiekompozycji,liternictwa,
elementówzdobniczychorazdodatkowychadnotacjiwzorowananadrukach
tegoczasu.
Rozprawyzgromadzonewtomieprezentujązróżnicowanyformalniemate-
riałźródłowyiprzybliżająrozległespektrumproblemów,którewiążąsięzdru-
kowanymi,azwłaszczazodręcznymizapiskamiwprzekazachpochodzących
zpięciustuleci.Pozwalająrównieżzaobserwować,takżedziękizamieszczone-
mumateriałowiilustracyjnemu,jaktrudnyjesttoprzedmiotbadań,niekiedy
sprawiającykłopotyjużnaelementarnymetapie,czyliprzypróbieodczytania,
gromadzonynierzadkowtokużmudnych,wieloletnichposzukiwań.Wymaga
onponadtorozległejwiedzyiwieloletnichdoświadczeńorazumiejętności
właściwegowyboruipraktycznegozastosowaniawwielostronnychdocieka-
niachoptymalnychnarzędziimetodbadawczych.Równocześnieusytuowanie
wdrukachimanuskryptachprezentowanychwtomie,zróżnicowanychformal-
nieifunkcjonalnie,odręcznychadnotacjiskłaniadoszerszegoniżwsłowniko-
wejdefinicjipojmowaniamarginaliów:jakowszelkich,zarównosłownych,jak
igraficznych,zapiskówumieszczonychprzezużytkowników„namarginesie”
dzieła,azatempozajegotekstemwgłównejkolumnie,niezawszewpowiąza-
niu,alezawszewkontakcieznim,zjegomaterialnymutrwaleniemwdruku
11
