Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
iWielkimKsięstwemToskanii.Sprzymierzeńcyzaatakowaliposiadłości
AustriinaternieWłoch(KrólestwoLombardzko-Weneckie).Wdniu
25marcaawangardaIIKorpusuPiemontuzdobyłaMediolan,adwa
dnipóźniejuwolniłaPawię27.
Maryniaporazpierwszyznalazłasięwcentrumważnychwydarzeń
politycznychnaobcejziemi.Byłatodlaniejswoistalekcjahistorii
wykraczającapozadziejejejwłasnegokraju.Jeszczenierozumiała
zawiłychkontekstówtychwypadków,przypatrującimsięprzezpryzmat
interpretacjiswoichrodziców.Niemogłarównieżwiedzieć,żewostat-
nichdniachmarca,czylitużpowybuchuwojny,doTurynuprzybyłjej
przyszłymąż,WitoldAdamksiążęCzartoryski,jakodowódca1pułku
IIKorpusuPiemontu
28
.Natomiastzprzykrościąmusiałaprzyjąćwiado
-
mośćowypędzeniuprzezrewolucjonistówzTurynujezuitówisercanek,
cooznaczałolikwidacjępensji,doktórejuczęszczała.
Wtakichokolicznościachiwobawieprzedkolejnąfalązamieszek
wKrólestwieSardyniiHenrykiKsaweraGrocholscypostanowiliudaćsię
zdziećmidoWiecznegoMiastaitamspędzićWielkanoc.OpuściliTuryn
5kwietnia,a9kwietniazatrzymalisięwNovipodMarengo,zpowodu
wypadku,jakiemuponownieuległaHelenka,tymrazemwAlessandrii.
Pozjedzeniuśniadaniabiegałatamzbraćmiposaliiupadając,przecięła
sobiegłówkęokrawędźjakiegośmebla.Ranęnatychmiastobmyto,
zrobionookładzzimnejwodyiwyruszonowdrogę.Obrzękjednaknie
ustępował.PodczaspostojuwNoviwezwanolekarza,którystwierdził,
żeranajestbardzogłęboka,cogrozizapaleniemmózgu.Naszczęście,
pozastosowaniuodpowiednichlekówiokładów,standzieckaszybko
siępoprawiał,copozwoliłonakontynuowaniepodróży.
27OsytuacjipolitycznejwKrólestwieSardyniiwdobieWiosnyLudóworaz
owojnieaustriacko-piemonckiejzob.J.A.Gierowski,HistoriaWłoch,Ossolineum,
Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk1985,s.433–446.
28Witoldpełniłsłużbęwwojskusardyńskimwstopniuporucznika.Przedza-
ciągnięciemsiędoarmiikrólaKarolaAlbertaodbyłkilkumiesięczneprzygotowa-
niewtwierdzyAlessandria(Lisandria)podokiemgen.WojciechaChrzanowskiego.
Następniewziąłczynnyudziałwwojnieaustriacko-piemonckiej(1848–1849),m.in.
walczyłpodNovarą(B.Obtułowicz,SłużbawojskowaksięciaWitoldaCzartoryskiego
wKrólestwieSardyniiiPiemontu(1847-1850),DRocznikiHumanistyczne.Historia”,
t.65,2017,z.2,s.23–42orazeadem,WitoldAdamksiążęCzartoryski(1822-1865),
WydawnictwoNaukoweUniwersytetuPedagogicznegowKrakowie,Kraków2019,
s.202–240).
~47~
