Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Marks.Noweperspektywy
częściowenaświetleniecałości,byłobyzderzenierozdziału
XIKsięgipierwszejKapitałuzustępemporuszającymkwestię
przejściaodspołeczeństwadyscyplinarnegodospołeczeństwa
kontroliuFoucaulta13.Heurystycznąmoc,jakąobdarzonejest
oworozróżnienie,możnapowiązaćzanaliząróżnorodnych
form,jakieprzybierasamakooperacja,rozumianawkapitali-
stycznymduchujakotrwałamaterialistycznabazaowegoprzej-
ścia.Tam,gdziespołeczeństwodyscyplinarnewrazztaylory-
stycznymwymiaremprodukcjizakładałyrozkładpracy
złożonej,kierownictwoprzechodziłościślewówrozkład,na
płaszczyźnie,którabyłazarazemkonstrukcjąnormatywną.
Dzisiajjednakkooperacjazachodziwramach,wktórychrozkład
pracyzłożonejnapracęprostąjestnaderutrudnionyzpowodu
tego,żepracęwcorazszerszymzakresiecechujenieskończone
użytkowanieskończonychnarzędzi.Przejściekierownictwa,
czywręczstosunkumiędzysubsumcjąakooperacją,moż-
nawtymwypadkuinterpretowaćjakokontrolęnadnadwyż-
kąwsamejprodukcji.Problememkapitałujestkierowaniewy-
twórcząkooperacjąznieustannymnarażaniemsięnaryzyko
brakuuchybieńinadużyćwjejsprawowaniu(odniesieniedo
tejsamejrównowagiodnaleźćmożemyuFoucaultawjego
Narodzinachbiopolityki14).Opierasiętonapewnej,częściowo
nowatorskiejnatleMarksowskichzałożeń,definicjisamego
pojęciapracyzłożonej:przymiotniknzłożony”należytutajde-
finiowaćprzedewszystkimjakopracętych,którzyniesąre-
13
MichelFoucaultużywałnajczęściejokreślenianspołeczeństwabezpieczeństwa”,
zob.Bezpieczeństwoawydarzenie.WywiadzMaurizioLazzaratoprzeprowadzo-
nyprzezColectivoSituaciones,nPraktykaTeoretyczna”2011,nr2-3s.51-63.
Dyskusjaoprzejściuodspołeczeństwdyscyplinarnychdospołeczeństwkontro-
litodomenaGilles’aDeleuze’a,zob.tegoż,Postscriptumospołeczeństwach
kontroli,w:tegożNegocjacje1972-1990,tłum.M.Herer,Wrocław2007,s.183-186-
przyp.red.
14M.Foucault,Narodzinybiopolityki,tłum.M.Herer,Warszawa2012.
28
