Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
podstawęlokalnejpolitykijęzykowej.Zarazemstrukturapowstającejwkonsekwencji
narracjidominującej,jakrównieżpowiązanychznwyborówpolitycznychniejest
zdeterminowanawpełni.Ichkonkretnemodyfikacje-mniejlubbardziejznaczące-
pojawiająsięjakoreakcjanastalezmieniającesięrealia.Transformacjetychostatnich
wymagająnatomiastnieustannieponawianejreformypraktykinstytucjonalnych,przy
pomocyktórychwspólnotypolityczneusiłująporządkowaćprocesyspołeczno-kul-
turowe,promującokreślonewyobrażeniaipostawy.
Centralnympojęciemniniejszejpracyjestnnarracja”
.Wkręgukultureuropejskich,
historianamysłunadnsięgaczasówstarożytnejGrecji,kiedyto,m.in.zaprzyczyną
Arystotelesa,zaczęłokształtowaćsiędwoistejejrozumienie.Chodzituwszczególności
ofakt,towłaśnieStagirytawpisałpojęciennarracji”wdwatraktaty,zestawioneco
prawda,leczreprezentująceodmiennesubdyscypliny.Takwięcczytamyoniejza-
równownPoetyce”
,jakiwnRetoryce”
,aobadziełaoferująodmiennejejrozumienie,
dostosowane,rzeczjasna,dospecyfikiichprzedmiotu.TakwięcnPoetyka”przynosi
określenieomawianegopojęciajakoopowieści,któraposiadapoczątek,środekoraz
koniec,powiązanewspólnymwątkiem
8
.ZarazemnRetoryka”charakteryzujenarrację
jakoteskładowemowy,wktórychprzytaczasięfaktywtakisposób,byodbiorcaprzy-
stałnaichinterpretację,którąproponujenadawca(byuwierzył,jakpiszeStagiryta,
żerzeczytaksięmiały,nbyłytakiewłaśnie,jakjechceprzedstawićmówca”)
9
.Obie
definicjewistotnymstopniuprzezdługiewiekioddziaływałynahoryzontpoznaw-
czyreprezentantówkultureuropejskich,podlegającwielokrotnymreinterpretacjom,
wpływającnakonceptualizacjęirozwójbadańliterackichtudzieżhistorycznych,
współprzyczyniającsięrównieżwjakimśstopniudokształtowaniaizmianmyślenia
opodziałachpólzainteresowańwramachnaukhumanistycznychispołecznych.Wre-
zultacierozwinęłasięszerokaprzestrzeńdociekańdotyczącychnarracji,wramach
którejprzeplatająsięróżnekoncepcjerozumieniazjawisknarracyjnych,jakrównież
angażowaniasięwodczytywanienfabularnej”naturyludzkiegoświata.
Natłokróżnorakich,częstodalecewyrafinowanychujęćnnarracji”skutkujesporą
doząchaotycznościwprzestrzeniedociekańjejdotyczących.Cowięcej,wiekXX
przyniósłrozlicznekoncepcjeteoretyczne,którezczasemzaczętozesobąłączyć,
obwieszczającwreszciepowstanienowejdziedzinybadań-narratologii.Narratologia
jednaksilniekojarzysięzdomenąrozmaitychteoretyzacjipostmodernistycznych,
częstoskupionychnatworzeniuwyrafinowanychdekonstrukcji,mówiącychdale-
cewięcejopodmiocienoprzedmiocietegotypuoperacji(choćwieluspośród
zwolennikówmyślipostmodernistycznejbezwątpieniaoprotestowałobyzasadność
samegopodziałunapodmiotiprzedmiot).Refleksjategotypu-początkowointen-
8Arystoteles,RetorykaPoetyka,tłum.H.Podbielski,Warszawa1988,s.357.
9Tamże,s.283-287;zob.też:J.Ziomek,Retorykaopisowa,Wrocław-Warszawa-Kraków1990,
s.83;J.Colavito,Narratio,w:T.Enos(red.),nEncyclopaediaofRhetoricandComposition.Commu-
nicationfromAncientTimestotheInformationAge”
,NewYork-London2011,s.453.
12
AdamMickiewiczUniversityPress©2021