Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
AnnaMariaWajda
Kolejnymterminem,którynależytuwymienić,jesthebrajskirzeczownikדבר
(deber).WStarymTestamenciewystępujeon46razyiprzyjęłosiętłumaczyćgo
jakonepidemia”lubnzarazamorowa”9.NatomiastJanuszLemańskistwierdza,
żejesttoogólneokreśleniejakiejśstrasznejzarazylubfatalnejwskutkachcho-
roby(Wj9,15;Lb14,12;Pwt28,21)10.
SłowotozostałoprzywołaneprzezautoraKsięgiWyjściawpierwszymopi-
siespotkaniaMojżeszaiAaronazfaraonem,podczasktóregonapytanietego
ostatniegooto,kimjestBógIzraela,padająnastępującesłowa:nRzekli:«Bóg
Hebrajczykównamsięukazał.Pozwólprzetonamiśćtrzydnidroginapustynię
izłożyćofiaręPanu,Bogunaszemu,bynasnienawiedziłzaraząlubmieczem
(בחרבאובדבר-baddeberʼôbeḥāreb)»”(Wj5,3).Kontekstniniejszejwypowie-
dzipozwalawnioskować,żezwrotnzaraząlubmieczem”jesttuformułąopisu-
jącądoświadczeniekaryBożejprzyjmującejpostaćchorobyepidemicznej(zob.
Jr27,13;Ez33,27).Terminדבר(deber)zostałtakżeużytywzapowiedzipiątej
plagi(Wj9,2-3)iwprzestrodzeprzeddziałaniemBożymwkontekściesiódmej
plagi(Wj9,13-28):nBojużterazmógłbymwyciągnąćrękęidotknąćciebieilud
twójzarazą,byśzostałusuniętyzziemi”(Wj9,15)11.Niniejszycytatwymownie
podkreśla,żezaraza,októrejwtymmiejscumowa,mogłabybyćnatyleniebez-
pieczna,żebyłabywstaniedoprowadzićdocałkowitejzagładyEgipcjan.
Wtymkontekściewartozauważyć,żebiblijnanarracjaoplagachzesłanych
naEgipt(Wj7,14-13,16)jestwswoistysposóbzgodnazepidemiologicznąre-
akcjąłańcuchowątransmisjiróżnegorodzajupatogenów,wirusówczybakterii
powodującychepidemie.Wśródkoncepcjistarającychsięwyjaśnićplagiopisa-
newKsiędzeWyjściapoprzezwskazanieichnaturalnychprzyczynznajdujesię
m.in.taka,wedługktórejśmierćpierworodnych,opisanajakodziesiątaplaga,
mogłabyćspowodowanachorobamiprzenoszonymiprzezrojeowadówwzmian-
kowanychwopisieczwartejplagi,atakżechorobązwierzątgospodarskich(piąta
niezwykłąmoc,któraoczyszczaiuzdrawia.Drugaplagazwiązanabyłazżabami(Wj8,1-11),
któresymbolizowałyHeket,boginiępłodnościinarodzin,przedstawianązgłowątegopłaza
iankh-symbolemżycia.Zkoleipiątaplagabyłapomorem,którydotknąłzwierzętahodowlane
(Wj9,3),awśródnichbydło,spośródktóregowybieranoświętebyki,tj.Apisa,MnewisaiBu-
chisa.Więcejnatentematw:A.J.Pala,ExoduszEgiptudoZiemiObiecanej.IzraelwEgipcie,
plagi,exodusiwejściedoKanaanuwoparciuoźródłabiblijne,pozabiblijneidanearcheolo-
giczne,Warszawa2022,s.69-81.
9
L.Koehler,W.Baumgartner,J.J.Stamm,Wielkisłownikhebrajsko-polski,s.201.
10J.Lemański,KsięgaWyjścia.Wstęp,przekładzoryginału,komentarz,Częstochowa2009
(NowyKomentarzBiblijny.StaryTestament,t.2),s.182.
11ZwrotnrękaJahwe/Boga”dosyćczęstoużywanyjestwBiblii.Interpretujesięgojakoliterackie
wyrażeniemówiąceomocyBoga.Około20przykładówużyciategozwrotuwiążesięzchorobą
ludziizwierząt(np.Wj9,3;1Sm5,6.9;2Sm24,16).
