Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wówczasowychwycieneutronuprzezjądroatomu,awięczmianie
składujądra(tzw.przemianajądrowa),czemutowarzyszyemisja
cząstekwtórnychprowadzącychdododatkowejjonizacjiośrodka.
Rozproszeniewprzypadkufotonówicząstekoniewielkichma-
sachnastępujenaelektronachpowłokiatomu,natomiastszybkie
lubciężkiecząstkinaładowaneulegająrozproszeniunajądrach
atomów.Wnastępstwierozproszeniacząstkamoże:a)zmienićje-
dyniekierunekruchu(jesttotzw.rozproszeniesprężyste)lub
b)oddaćczęśćenergiiatomowiośrodka(prowadzącnp.dojego
jonizacjilubwzbudzenia)idalejporuszaćsięzmniejsząjużener-
giąwzmienionymkierunku(jesttotzw.rozproszenienieela-
styczne).Należypodkreślić,iżkażdacząstkawtórnabędącapro-
duktemabsorpcjiczyrozproszeniacząstkipierwotnejrównieżpo-
ruszasięwośrodkuiwywołujedalszereakcje,rozszerzająctym
samymobszaruszkodzeń.
Jeślinaośrodekpadawiązkapromieniowaniaelektromagne-
tycznego,liczbafotonówrejestrowanychpoprzejściuokreślonej
warstwyogólnieopisywanajestwykładnicząfunkcjągrubości
warstwy,afizycznecechyośrodka,widmoenergiifotonówiich
liczbawwiązcesąparametramitejżefunkcji.Wsytuacji,gdyna
ośrodekpadastrumieńcząsteknaładowanych(promieniowanie
bezpośredniojonizujące),ichliczebnośćgwałtowniemalejepo
przejściuwarstwyzbliżonejdozasięgucząstekdanegorodzaju,
czylidługościdrogipotrzebnejdoodebraniaenergii(przezoddzia-
ływaniezośrodkiem)większościcząstek;zasięgcząstekzależyod
ichrodzaju,energiiifizycznychcechośrodka.
Ilośćenergiipozostawionaprzezcząstkipromieniowaniajoni-
zującegowośrodkubędącymprzedmiotemekspozycji,wprzeli-
czeniunajednostkędrogitychżecząstek,istotniewzrastaze:
–spadkiemenergiicząstki,
–wzrostemgęstościiliczbyatomowej(Z)ośrodka,
–wzrostemmasycząstki.
Oznaczato,iżcząstkiciężkieipowolnezostajązaabsorbowane
przezbardzocienkiewarstwyośrodka,podczasgdywysokoener-
getycznecząstkimogąprzenikaćprzezwielokrotniegrubszewar-
stwytegosamegoośrodkazbardzoniewielkimspadkiemenergii
padającejwiązki.WprzypadkufotonówXikwantówγpodobny
efektdajegęściejszenupakowanie”–szczególniecięższychatomów
–wnapromienianymośrodku(czemuodpowiadawiększaliczba
atomowaZigęstośćośrodka).
17
