Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
i10%).Pozareakcjamizcząsteczkamiwodypowstałewwyniku
jonizacjiiporuszającesięwtkanceelektronymogąwzbudzaćlub
jonizowaćtakżeinnemolekułyistotnedlafunkcjonowaniakomór-
ki,zktórychnajwiększeznaczeniemaoddziaływanienastrukturę
materiaługenetycznego.Wtymostatnimprzypadkupęknięcie
wiązańwłańcuchachDNAmożespowodowaćistotnezaburzenie
informacjiprzenoszonejprzezuszkodzonyfragmenttejmakroczą-
steczki.
3.Fazachemiczna,wktórejwolnerodnikipowstałewpunk-
tachpochłonięciaenergiidyfundująireagujązcorazbardziejod-
ległymiodtorucząstkipromieniowaniaobszaramitkanki(wma-
teriinieożywionejreakcjetakieustająsamoistnietymszybciej,im
większajestgęstośćośrodka).Największeuszkodzeniawtkan-
kachwywołujerodnikwodorotlenkowy(OHl)–jakosilnyutleniacz
możeonindukowaćzaburzeniastrukturyDNA,prowadzącedo
blokadyfunkcjiiśmiercikomórki(p.rozdz.nBiologicznepodłoże
uszkodzeńpopromiennych”).
4.Fazabiologiczna,wktórejorganizmreagujenazmianęwła-
ściwościposzczególnychskładnikówkomórekitkanekwpostaci
zaburzeńklinicznych,niekiedybardzoopóźnionychwczasie;oile
czastrwaniatrzechpierwszychstadiówdziałaniapromieniowania
jonizującegojestrzędu10–8s,otyledługośćfazybiologicznej(ro-
zumianajakoczaspojawieniasięobjawówklinicznych)wogrom-
nymstopniuzależyodwszystkichczynnikówokreślającychwraż-
liwośćorganizmunapromieniowaniejonizująceorazodilościza-
absorbowanejenergii.
Należypodkreślić,iżjedynieczęśćzmianchemicznychwywoła-
nychpromieniowaniemwtkanceutrwalasię,prowadzącdopoja-
wieniasięskutkówbiologicznych.Częśćzmian–wpostacinie-
trwałychzwiązków–zanikapobardzokrótkimczasieodekspozy-
cji.Innezmianymogązostaćusunięteprzezmechanizmynapraw-
czeorganizmu:większośćzaburzeńwobrębieniciDNAjestsku-
tecznieusuwana,auszkodzonekomórkisąnaogółrozpoznawane
ieliminowaneprzezukładodpornościowy.Skutecznośćmechani-
zmównaprawczo-obronnychzależyzarównoodrodzajuiilości
uszkodzeń,jakiodaktualnegostanufizjologicznego(wydolności)
napromienionegoorganizmu.
19
