Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Obatypywpływównakładająsięiprzenikająwzajemniezwłaszcza
wsocjalizacjipierwotnej.Przykładowodzieckoobserwujereakcjeemo-
cjonalneioceniająceswojegonajbliższegootoczenia,doświadczaich
skutków,uczysięjenaśladować,stosowanymechanizmkarinagród
wzmacniapewnejegozachowania,awygaszainne,natonakładająsię
formułowanejęzykowonormatywnemodelezachowańulegającestop-
niowointernalizacji.Zczasemtreściprzekazywanewprocesiesymbo-
licznejtransmisjikulturowejwykraczająjednakpozazakresbezpośred-
nichdoświadczeń.
Przekazysymboliczneodbijaćmogąbądźtodoświadczeniehisto-
rycznedanejspołeczności,bądźtodoświadczeniaiwzorypłynącezze-
wnątrzodinnychspołeczeństw,bądźtowreszcieideenowe,propago-
waneprzezaktualneelitypolityczneikulturalne,ludziigrupywła-
dzy,dysponentówśrodkówmasowegoprzekazu.Narolęwartościkul-
turowychwkształtowaniuorientacjijednostki(aktora)uwagęzwra-
całprzedewszystkimParsons,podkreślając,wprawidłowofunk-
cjonującymsystemiespołecznymaktormusisiękierowaćnietylko
utylitarnierozumianymimotywamiindywidualnymi,lecztakżekultu-
rowoformułowanyminormamiikryteriamiwyboru.Powinnyone:
1)zostaćzinternalizowanewprocesiesocjalizacji,atakże2)ulectzw.
procesowiinstytucjonalizacji,tzn.sytuacji,wktórejkulturowewarto-
ścioddanejjednostkiwymaganeioczekiwaneprzezjejpartnerów
współdziałającychzniąwrozmaitychrolachikontekstach.Internali-
zacjaiinstytucjonalizacjawartościpodstawowymimechanizmami
społecznejkontroli.Wsytuacjipolskiejokazujesięjednak,żesprawa
jestznaczniebardziejskomplikowana.Popierwszetrudnobyło
mówićojakimkolwiekzintegrowanymsystemieprzekazywanychwar-
tościkulturowych.Treścisocjalizacjipierwotnejdokonującejsięwro-
dzinieiinnychgrupachpierwotnychróżniłysięniekiedyzasadniczo
odideologiioficjalnej,awieleteżelementówtejostatniejniebyło
akceptowanych.Podrugiewdośćspecjalnysposóbinterpretowało
sięinadalinterpretujesięniektóreprzewodniemotywyowejoficjal-
nejideologii.WieluPolaków,choćkrytycznychwobecsystemu,np.
waspekciepolitycznym,ochoczozaakceptowałoopiekuńcząrolępań-
stwasocjalistycznego,odktóregooczekujesięzabezpieczeniazatrud-
nieniaorazzaspokojeniapodstawowychpotrzebżyciowychniejako
niezależnieodindywidualnychosiągnięć.Naprzedziwnąmodłęprze-
19