Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
kształconotakżenp.hasłaegalitaryzmu,sprowadzającjedożądania
swoistejurawniłowkiwsferzepodziałudóbrmaterialnych.Potrze-
ciewreszcie–wartozwrócićuwagęnafaktznacznegospadkuznacze-
niawszelkichwartościoficjalnych.Wpoprzednichokresachrysowa-
noambitne(czynawetzbytambitne)cele,wartościiwizjeprzyszło-
ści–rewolucyjnychprzemianiawansumas(do1956),polskiejnaro-
dowejdrogidosocjalizmu(po1956)czyszybkiegorozwojuekono-
micznegoiindywidualnegodorabianiasięprzyszerokichkontaktach
zeświatem(lata70.).Oficjalnaideologialat80.niezawierałatym-
czasemnicporywającego,mogącegoprzemówićdowyobraźni,ak-
centowałosięspokój,bezpieczeństwo,racjęstanu,ochronęstanupo-
siadania.Brakatrakcyjnościtejideologiipowodowałtakżezwrotku
innym,konkurencyjnymsystemomwartości,wtymzwłaszczareligii,
zktórejjednaktakżewybieranookreślonetreści,np.narodowo-poli-
tyczneczysymboliczno-identyfikacyjne,zapominającoetycerzetel-
nejpracyczyodpowiedzialnościmoralnej.Mimopowtarzanychze-
wsządhasełokoniecznościdobrej,rzetelnejpracy,sprawiałyonewra-
żeniepustychozdobników,którenieznajdująkonkretnegopoparcia
winnychelementachotaczającegojednostkiuniwersumsymbolicz-
nego,atymbardziejwrealiachgospodarczych.
Kolejnąkwestiąjestproblemwzględnejstałościczyteż,przeciwnie,
plastycznościwykształconychorientacji.Wydajesię,iżdlazrozumie-
niadotychczasowegofunkcjonowaniaspołeczeństwapolskiego(inie
tylkopolskiego)bardzopomocnajestkoncepcjadwóchspołeczeństw
działającychrównolegleoboksiebie.Spośródrozmaitychjejwersjiwarto
odwołaćsiędosformułowanejnapodstawiedoświadczeńwęgierskich
koncepcjiE.Hankissa(1988).Zapierwszespołeczeństwouznajeon
wszystko,cozostałorzeczywiściezrealizowanezmodeluidealnego
zaproponowanegoipropagowanegoprzezoficjalnąideologię.Niena-
leżydoniegozatemaniszerokiudziałmaswewładzy(botegoelemen-
tumodeluniezrealizowano),ani–zdrugiejstrony–korupcja(bojej
niebyłowmodelu).Obokowegopierwszegospołeczeństwacorazpo-
wszechniejfunkcjonowałyzaczątkiinnejorganizacjiżyciaspołeczne-
go:niedokońcawykształcone,niespójne,niejednoliteiróżnorodne–
tworzącewieloparadygmatowe,drugiespołeczeństwowdziedzinie
gospodarki,kulturyinawetświadomości.Większośćludzidziałaławobu
tychspołeczeństwachrównocześnie.Pojawiasięwtedyproblem,czy
20
