Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wstęp
nowąwizję,kładącąnaciskzarównonaichaspektyspołeczne,jakipolityczne.Od
tamtegoczasubrazylijskareligijnośćludowa(czynrustykalna”
,jakzwykłanazywać
jąPereiradeQueiroz)zaczęłabyćrozpatrywananiejakowyrazarchaizmuczy
symptomzacofania,leczjakozjawiskozwiązanezprotestemioporemprzeciwko
realiomgospodarczym,kulturalnymipolitycznymnarzuconymprzezklasyrządzą-
ce.Ruchyspołeczno-religijnezaczętowówczasrozpatrywaćjakopodlegającelogice
zachowańspołecznych,jednakdominacjatejżelogikiuniemożliwiaładostrzeżenie
ichaspektusymbolicznego,zwłaszczawtychparadygmatachteoretycznych,które
odlatsześćdziesiątychdefiniowałyruchymesjanistyczneimillenarystycznejako
archaicznelubprzedpolityczneformyrewolucjispołecznejiktórekoncentrowały
swojąuwagęnaekonomicznychaspektachstrukturyspołecznej,znajdującwnich
materialnąpodstawęgenerującąchłopskąreligięjakofałszywąświadomość.Jeśli
więcnawetpodejmowanobadanianadreligijnymwymiaremtychruchów,toro-
bionotowsposóbmarginalny,najakizasługujenieistotnawgruncierzeczymaska
przyczynstrukturalnych,uznanychzajedyne,któredająichostatecznewyjaśnienie.
Niezadowolenieztychinterpretacjiwlatach70.skłoniłobrazylijskichuczonych
dorozwinięciarefleksjimającejnaceluukształtowanieteoretycznegopodejściado
tychfaktówspołecznychzpunktuwidzeniaichaktorówisprawców.Szczególnie
płodneokazałysięmetodologicznepostulatyDuglasaTeixeiryMonteiro,którywOs
ErrantesdoNovoSéculo:umestudosobreosurtomilenaristadoContestado(1974),
atakżewUmConfrontoentreJuazeiro,CanudoseContestado(1977)zaproponował
(isamzrealizował)badanieprzejawówludowejreligiiniejakoepifenomenuspo-
łecznejbazymaterialnej,leczjakouniwersumsemantycznego,którenadajetemu
światusens.Ztegopunktuwidzeniaideologiareligijnaprzestajebyćpostrzegana
jakozasłaniającaobiektywnąrzeczywistośćjejfałszywaświadomość,alestajesię
językiem,któryrealnietęrzeczywistośćwyraża,samabędącdlajejzwolenników
czywyznawcówrzeczywistościąrównieobiektywnąjakzjawiskaekonomiczne,
anawetbardziejrealnąniżone.Wtejperspektywieówsymbolicznyświatprzestaje
byćpostrzeganyjakomałoznaczącyczyzgołanieistotnyelementruchuspołeczno-
-religijnego,leczstajesięjegologicznąpodstawą(Pompa2004:76).Tezałożenia
metodologiczneprowadziłydoukształtowaniasięwlatach70.i80.XXw.podejścia
rozumiejąco-interpretacyjnegowodniesieniudobrazylijskichruchówspołeczno-
-religijnych.Wniniejszejmonografiinawiązujemydotegosposobupostrzegania
omawianychzjawisk,przyjmując,żesferareligijnegosensustanowiłazasadniczy
elementichrzeczywistościidlategogłównienaniąkierujemyuwagę.
Kończąctenfragmentpracy,kierujęserdecznepodziękowaniadojejRe-
cenzentów-PaniDoktorRenatySiudy-AmbroziakorazPanaProfesoraMikołaja
Rakusy-Suszczewskiego.JestemPaństwuwdzięcznyzapozytywneopinieomojej
książceorazzauwagiisugestie,którepozwoliłymijąudoskonalić.Ponadtodzię-
kujęPaniDoktorzanieocenionąpomocpodczasmoichbadańwSãoPaulo.Bez
niejmójpobytwBrazyliibyłbyniemożliwy.
