Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
starożytnegoRzymu(Vitruvius1960:13–14)3.Odwzorowaniadwuwymiarowebyłyużytecz-
nymnarzędziemdlaosóbzdolnychdoodczytaniazredukowanejinformacjiizrekonstruowa-
niajejzkładu–taformaułatwiałazarazemprzekazywanieniezbędnychdorealizacjidanych
dotyczącychprojektu.Byłatoijestdodziśformułakomunikacjimiędzyadeptamidyscypliny.
Sposobemkomunikowaniasięzosobaminiewprawnymiwodczytywaniurysunkówfachowych
byłaperspektywa,stosunkowoprosta,alerozwijanawoparciuomatematycznie(proporcjo-
nalnie)konstruowanesiatkiodwzorowańkolejnychkładów.Taformułabyłaijestwypowiedzią
moderowaną,wktórejarchitektintencjonalnieuwydatniazalety,aniekiedy,jeśliarchitektchce
manipulowaćprzekazem,skrywadefektyswojejpropozycji.Siłęperspektywykonstruowanej
precyzyjniemożnabyłozobaczyć,gdyFilipeBrunelleschiokoło1420rokudemonstrowałwier-
nośćrygorystycznieodtwarzanychwidokówwnętrzibryłprojektowanychprzezsiebiebudyn-
ków.Dowodemtegosązachowanerysunki,wszczególnościperspektywawnętrzakościoła
BasilicadiSantoSpiritoweFlorencji,któraukazywałazamawiającemuwwyjątkowodokładny
sposób,jakwyglądaćbędzieukończonaświątynia4.Hybrydowymrozwiązaniemstałosiędo-
łączeniereprezentacjitrójwymiarowejoferującejujęcieaksonometryczneuzupełniająceper-
spektywicznąsymulacjęludzkiegosposobupostrzeganiaprzestrzeniarchitektonicznej.Sayan
Skandarajahpiszeoaksonometrii,żewprzeciwieństwiedoperspektywytensposóbobjaśnia-
niaprzestrzeniniesiewsobiewięcejodwołańdoświataidei,donieskończoności,precyzji
imaterialności(Skandarajah2014:9),osiągniętejdziękiucieczceodzmiennejskalizawartej
wperspektywie.Zwracauwagęnato,żeaksonometriajestpróbąprezentacjiprawdyoobiek-
cie,anieprawdyopercepcji.Równocześniejesttonarracjasubiektywna,awięcumożliwiająca
manipulację,kontrolęnadodbiorcą,którawpozytywnejaplikacjipoleganaprzekazywaniu
wiedzy,awnegatywnymnazwodzeniu.Idea,pięknoidobromanifestowanesąwtymdzia-
łaniuwspólnie,aaksonometriajestpolemłączeniapozornychsprzeczności–prawdyimirażu,
obszaremkoegzystencjiabstrakcyjnegoobrazu,odbijającegoniemożliwypercepcyjniekadr
projektowanegoobiektuzistotąrzeczywydobywanądziękizachowaniugeometrycznejdys-
cypliny5.Zdyscyplinowanietobyłokonieczne,byarchitektmógłwypełniaćprzeznaczonąmu
rolęmoderowaniareorganizacjizasobówcywilizacyjnychwstrukturyprzestrzenne,którepo-
zwalająnastabilizację(lubreorganizację)formfunkcjonowaniaspołeczeństwa.
Architekturajestodbiciempróbpodejmowanychprzezczłowieka,bysprawowaćkontrolę
nadśrodowiskiem,atakżebysprawowaćkontrolęnadludźmi,nadspołecznością.Wujęciu
JacquesaRanciere’anarracjeikomunikatypropagowanewprzestrzenisąemanacjamispołecznych
3WpolskimtłumaczeniuKazimierzaKumanieckiegoużytewangielskimtłumaczeniusłowoperspektywa
zastąpionejestoryginalnymsłowemscenografia(scaenographia),użytymwzachowanymłacińskimtekście.
Cf.tekstDeArchitecturazapisanyprzezskrybęJoannesaKropidlowXVw.,36–37.https://www.wbc.
poznan.pl/dlibra/publication/74171/edition/89319/content,dostępwdniu26sierpnia2020roku.Także
https://penelope.uchicago.edu/Thayer/L/Roman/Texts/Vitruvius/1*.html,dostępwdniu26sierpnia2020roku
(Caput2,2).
4Cf.https://www.khanacademy.org/humanities/renaissance-reformation/early-renaissance1/beginners-re-
naissanceflorence/a/early-applications-of-linear-perspective,dostępwdniu26sierpnia2020roku.
5MówiotymBernardSchneider(Schneider:1981)cytowanyprzezSkandarajaha(Skandarajah2014:10).
1.Projektowaniearchitektoniczne
17
