Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
RozdziałI
istniejejakjakaśrzeczbędącatuiteraz.Skorotrudnouchwycić
teraźniejszośćjakopoprostuistniejącą,totymbardziejniemożna
bytwierdzić,żeprzeszłośćczyprzyszłośćistnieją.Albowiemzistoty
swejsąonewłaśnietym,czegoniema:przeszłościniemajuż,
przyszłościniemajeszcze.WswejanalizieAugustynwyraźnie
pokazuje,żeczasniejestrzeczą,Eczymś’spostrzegalnymjakoobec-
ne.Czasjakoprzemijaniejestjednościąobecnościinieobecności.
DlategoteżdlaAugustynarównienieuzasadnionebyłobytwier-
dzenie,żeczasuniema.Jednymzargumentów,dojakichsięod-
wołuje,jestto,conazywamierzeniemczasu,czyliodczuwanie
czasujakopewnejrozciągłości,jakotrwania.Czasczegośbywa
krótkilubdługi,cośtrwadłużejniżcośinnego.Cóżbyśmymie-
rzyliwtensposób,gdybyczasnieistniał?Ponadtoprzeszłość
jestwspominana,aprzyszłośćoczekiwanaiprzepowiadana,nie
mogąwięcpoprostunieistnieć.Historycypisząhistorieminio-
nychdziejów,oczymwięcpiszą,jeśliprzeszłościniema?„Opo-
wiadaczeprzeszłościniemoglibyprawdygłosić,gdybyumysłem
niedostrzegalirzeczyminionych”(s.269).Zkolei,oczymby
mówiliprorocy,gdybyprzyszłośćniebyławidzialna,gdyby
wjakiśsposóbnieistniała.Awięc,wjakimśsensie,przeszłość
iprzyszłośćistnieją.Jakjednakistnieją,gdziesą,skoroichteraz
niema,skoroterazjesttylkoprzemijającachwila,którejistnie-
niepoleganatym,żenatychmiastznika?Czywięcczasjest,czy
goniema?Otonastępnyaspekttajemnicyczasu,wobecjakiego
stajeAugustyn.
Augustyn,rozważającproblemistnieniaczasuiszukającod-
powiedzinapytanieosposóbjegobycia,odwołujesiętakżedo
jednostkowegożyciowegodoświadczenia.Własnedzieciństwo,
któregojużniema,spoczywawczasieprzeszłym,teżjużnieist-
niejącym.Jednakżejestonodlakażdegoczymśrealnym,jestwię-
cejniżfantasmagorią,jestwjakiśsposóbobecnewświadomości
każdegoczłowieka.„Obrazdzieciństwa,kiedygoprzywołuję
iopisuję,oglądamwczasieteraźniejszym,gdyżobraztenjest
nadalwmejpamięciobecny”(s.270).Przeszłośćmawięcswój
sposóbbycia:istniejejakoobrazwpamięci.
Okazujesięrównież,żetakżeiprzyszłośćposiadaswójspecy-
ficznysposóbbycia:jestnimobrazobecnywnaszymoczekiwa-
