Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zagadkaczasu
19
niu,wprzepowiadaniuzdarzeń.Augustynprzedstawiadoskonałą
fenomenologicznieipięknąpoetyckoanalizęjutrzenkijakozapo-
wiedziwschodusłońca.Teraźniejszośćjutrzenkiuobecniazara-
zemnadchodzącywschód:przyszłośćwschodupoprzezjegoocze-
kiwaniestajesięobecnajeszczezanimpojawiłosięsłońce.Wscho-
dzącesłońceniejestjeszczeteraźniejszością,jesttylkoprzyszło-
ścią,leczjestjużzapowiedziane,spodziewaneladachwilaiwten
otosposóbstajesięobecnemimoswejnieobecności.Jestobecne
właśniejakoprzyszłość,jestwumyśleoczekującymwschoduna
widokjutrzenki.Złożonadialektykaobecnegoinieobecnegojest
wspanialewtejanalizieAugustynauchwycona.Powiedziećwięc
poprostu,żeprzyszłościniema,okazujesięsymplifikacją,boona
jestwoczekującymumyśle.Jestobecnajakoobraz.Powiedzieć
jednakpoprostu,żeprzyszłośćjest,okazujesięinnąsymplifi-
kacją,ponieważjejjeszczeniema,choćnadchodzi.Przyszłośćto
nadchodząceEteraz’.JejistotąjesttowłaśnieEnadchodzenie’,które
jestniesprowadzalnedoinnychsposobówbycia.
Teraźniejszośćjestwswymkrótkimżywocie,jednakza-
wieraonawswoimsposobiebyciazawszetakżetęcechęzanika-
nia,odchodzenia,ojakiejjużbyłamowapoprzednio.Jejobec-
nośćjestjużobciążonanieobecnością.Istniejeonainaczejniż
trwałarzeczwświecie.Teraźniejszośćjestjakodoznanieświa-
domości,znikającewobecnaporunastępnychdoznań.Całkowi-
cienietrwałe,apozniknięciudostępnejedyniedziękipamięci.
KonkluzjaAugustynamówi,żeczas,zjegotrzemadziedzina-
mi,istniejewumyśle.Umysłijegookreśloneaktysąrzeczywi-
stościączasu.Czasistniejewduszy,todziękiniejijejaktomjest
przemijanie,czyliteraźniejszośćgonionaprzyszłościąiginąca
wprzeszłości.Określającsposóbistnieniaczasuwumyśle,Au-
gustynpisze:
możeściślejszebyłobytakieujęcie,żeistniejąnastępującetrzydziedzinyczasu:
obecnośćrzeczyminionych,obecnośćrzeczyteraźniejszych,obecnośćrzeczy
przyszłych.Jakieśtegorodzajutrzydziedzinyistniejąwduszy;alenigdziein-
dziejichniewidzę.Obecnościąrzeczyprzeszłychjestpamięć,obecnościąrze-
czyteraźniejszychjestdostrzeganie,obecnościąrzeczyprzyszłych–jestocze-
kiwanie.Jeślitakwolnoująćtęrzecz,todostrzegamtrzydziedzinyczasuistwier-
dzam,żeoneistnieją(s.271-272).
