Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
RozdziałI
Czasjestmożliwy,gdyżwumyśleistniejątrzyzdolności:ocze-
kiwanie,uwagaipamięć.
Augustynjestmistrzemanalizydoświadczeniaczasu,czyli
świadomościowegoprzeżyciaczasowości.Wswychrozważa-
niachdotyczącychmierzeniaczasubadapercepcjęprzemijania.
Tobowiem,conazywaonEmierzeniemczasu’,jestwgruncie
rzeczykwestiąbezpośredniegodoświadczeniaprzemijania.Nie
zajmujesięonmierzeniemczasusensustricto,gdyżjegoanali-
zyniedotycząstosowaniajakichśzegarówsłużącychdoustala-
niakolejnościmomentówanirozciągłościprocesów.Jegoroz-
ważaniadotycząceEmierzenia’mówiąraczejopercepcjiprze-
mijalności,otym,wjakisposóbchwytamyulotnośćchwili,jej
zanikanieizastępowanieprzeznowąchwilę.Jesttoanalizaja-
kościowa,uwzględniającaodmiennośćtreścichwil,aniezainte-
resowanailościowymichpomiarem.Chwilewswymprzemija-
niuniesądlaAugustynahomogenicznymijednostkamiczasu.
Przeciwnie,sąoneheterogenicznetreściowoiróżniąsiędługo-
ściątrwania.Ponadto,wkażdejchwilichceonprzedewszyst-
kimdostrzecwłaściwydlaniejelementpowstawaniaizanika-
nia.WskazujeAugustyntakżenaparadoksymierzeniaczasu,
polegającenatym,żeabyczasmierzyć,trzebabygozatrzymać,
aczasjestprzecieżniepowstrzymanymprzemijaniem.Jakwięc
mierzyćczas,wtedygdyonprzemija,bezzatrzymywania?Sąto
kwestiedopieroznaczniepóźniejszczegółoworozpracowane
przezBergsona,którywykazał,żeprawdziwanaturaczasuzo-
stajewypaczona,gdyusiłujemygopodporządkowaćjakiejśska-
lipomiaru,przezcołamiemyjegociągłość.DlaAugustynanie
istniejejeszczewyraźnerozróżnienieBergsonowskiegotrwania
ifizykalnegowymiernegoczasunauki.Byłobyanachronizmem
spoglądanienajegotekstzperspektywytegorozróżnienia.Pro-
blemmierzeniaczasujestdlaAugustynanierozdzielnyodkwe-
stiipoznaniaczasu,amierzenieczasujestidentycznezbezpo-
średnimdoświadczeniemprzemijania.Czasdoświadczamy
wjegoprzemijalności,wtedygdyczasEmierzymy’.Mierzenie,
miarajestformąpoznaniaczasu,podobniejakobrazzmysłowy
jestformąpoznaniarzeczytrwałej.Szczególnośćprzemijania
wymagaszczególnegorodzajudoświadczenia,jakimjestEmie-
