Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
wktórymcentralnymdlaopisuzmiany,jejdynamiki,jestparametrczasu.Odtej
chwili„czas”i„przestrzeń”stanąsięjednymizpodstawowychpojęćmatematycznego
przyrodoznawstwa.Spóroichnaturęjestkluczemdozrozumieniaideiprotofizyki.Jest
onbowiemprzedewszystkimsporemprotofizycznym.
Starającsięopisaćpodstawyprotofizyki(wtympoczątkimonadyzmu,zwłaszcza
fizycznego,którywwersjidojrzałejBoscovichaiKantajestpróbąprzeformułowania
atomizmumechanicystycznegoKartezjuszaiNewtonawduchudynamikiLeibniza,
próbąrealizacjiLeibniziańskiegoprojektunowejfizyki),musiałemwsposóbprzejrzy-
styporównaćstanowiskarozważanychmyślicieli.Dlategoprzyjąłemwspólnyschemat
dyskusji,wskazująckluczowekwestieprotofizycznerozważanychstanowiskigrupu-
jącodpowiedzi.
Wrozprawiebrakwyraźnejocenyprzedstawianychkoncepcji.Jesttozabiegświa-
domy.Zadaniemrozprawyniejestocena,wprzypadkubadańprotofizycznychbyłaby
onabowiemprawieniemożliwa.Dziedzinatawykraczazasadniczopozasferęnaszej
intuicjipotocznejorazprzekonańzdroworozsądkowych.Wskazujęjedyniejejzasady–
metafizycznezasadywszechświata.
Metoda
Podstawprotofizykinależyszukaćwkoncepcjimonadyzmu.To,copierwotneontolo-
gicznie,wiążesiębowiemztym,copierwotnefizycznie.Skoromonadysąprawdzi-
wymiatomamiświata,toafortioriszukamypodstawmonadyzmufizycznego.
Wpełnipodzielampogląd,iżjeślipotraktujemymonadyzmjakowiedzęogólną,
nadrzędnąwobecmonadologiicząstkowych,jednązdrógszukaniapodstawjestpróba
ustalenia,wjakisposóbto,cocząstkowe,tworzypodstawytego,coglobalne.Droga
indukcjiniejesttujednakjedyna.Możemybowiemszukaćpodstawtego,coglobalne,
pytającopodstawymonadologiicząstkowych.Kwestiąmerytorycznąbędzieustalenie
elementów(monadologii)pierwotnychiwykluczeniepochodnych.Wybrałemdrogę
dedukcji.
Generalnie,podstawąontologicznąjestto,copierwotnelogicznie:układpojęć
pierwotnych(niedefiniowalnych)orazaksjomatów,oileteoriazostała,choćbypółfor-
malnie,zaksjomatyzowana(jaknaprzykładmechanikaNewtona).Podstawąjesttakże
to,copierwsze,wnaszymprzypadkuto,copierwotnefizycznie.
Azatemjestto,cojestnapoczątkuico–niekiedyprzetworzone–trwa.
Układ
Układpracyjestnastępujący.Zaczynamoduwagwstępnychnatematprotofizyki,
monadyzmufizycznegoipojęciaBoga,organizującychpolebadawcze.Kolejnoprzed-
stawiam–natlemetodologii,metafizykiifizykidyskutowanychmyślicieli─ichpro-
tofizykę,bywrozdzialeostatnimwynikibadańzebrać,porównaćiscalić.WPost-
