Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Założenia,aparatpojęciowyimetodologia
I.1.2.Metaforakognitywna-wprowadzenie
Słowometaforapochodziodgreckiegoμεταφορά,gdziemetaznaczynpo-
nad”,aphoraodpowiadapojęciunprzenosić”.Zatemnajogólniejmówiąc
metafora,czyliprzenośnia,toobrazowaniejakiegośpojęciawkategoriach
pojęciainnego.Wpotocznejopiniimetaforajestnajważniejsząfigurąreto-
ryczną,występującąoboknp.synekdochyiporównaniaprzedewszystkim
wewzniosłymjęzykupoetyckim.Kognitywnejęzykoznawstwoangielskie
odlat80.XXw.jawnieprzeciwstawiasiętakiemurozumieniumetafory.
Wtradycjianglosaskiej,wjęzykoznawstwiekognitywnym33metaforazaj-
mujeszczególnąpozycję.JakwskazująwpierwszychsłowachksiążkiPhi-
losophyintheFleshG.LakońiM.Johnson34,najważniejszeprawdykogni-
tywistykiwspółczesnejmożnastreścićwtrzechzdaniach:
1.Umysłjestznaturyucieleśniony(memindisinherentlyembodied).
2.Myśljestnajczęściejnieuświadomiona(moughtismostlyunconscious).
3.Pojęciaabstrakcyjnewdużejmierzemetaforyczne(Abstractconcepts
arelargelymetaphorical).
Wrzeczywistościwszystkietrzyprawdycytowanepowyżejdotykająproblemu
metaforyczności.Wkognitywistyce,wszczególnościwjejczęścizaliczanej
doparadygmatuembodied-embeddedmind
35
,przyjmujesię,żejęzykjakozja-
wiskojestznaturymetaforyczny,abadanianadmetaforycznymiaspektami
językakojarzonebezpośredniozpracamizainicjowanymiipublikowany-
minaprzestrzeniostatnichkilkudziesięciulatprzezteoretykówzwiązanych
zośrodkiemkalifornijskim,wśródktórychnajważniejszymiG.Lakoń,
M.Johnson,M.Turner,G.FauconnieriE.Sweetser
36
.Wprzełomowejksiąż-
33
Rozdziałniniejszynieprzedstawiazagadnieńjęzykoznawstwakognitywnego,którenie
bezpośredniozwiązanezmetaforą,pomijającwwiększościzagadnieniatakiejakprofilowa-
nie,Gestalt,czylipostrzeganiewkategoriachfiguryitła,orazkognitywnąteorięR.Langa-
ckera(np.R.W.Langacker,FoundationsofCognitiveGrammar,vol.I,meoreticalPrerequi-
sites,Stanford1987;R.W.Langacker,FoundationsofCognitiveGrammar,vol.II,Descriptive
Application,Stanford1991;R.W.Langacker,Concept,Image,andSymbol:meCognitiveBasis
ofGrammar,BerlinandNewYork2002;J.R.Taylor,CognitiveGrammar,Oxford2002).
34
G.Lakoń,M.Johnson,PhilosophyintheFlesh.meEmbodiedMindandItsChallengeto
Westernmought,NewYork1999.
35
Por.M.Hohol,Wyjaśnićumysł.Strukturateoriineurokognitywnych,Kraków2013.
36
Por.np.G.Lakoń,M.Johnson,MetaphorsWeLiveBy,London2003;G.Lakoń,meDeath
ofDeadMetaphor,MetaphorandSymbolicActivity1987,nr2;G.Lakoń,mecontemporary
theoryofmetaphor(w:)Metaphorandmought,red.A.Ortony,Cambridge-NewYork-Mel-
34