Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Założenia,aparatpojęciowyimetodologia
P.B.Shelley51,któregowdużejmierzemożnauważaćzaprekursoranowo-
czesnejkognitywnejteoriimetafory,choćwistociebyłonjeszczebardziej
radykalnyniżnp.badaczetacyjakG.Lakoń,M.JohnsoniM.Turner,którzy
dopuszczająistnieniepojęćniemetaforycznych,chociażbytzw.schematów
myślowych,stanowiącychpodstawowedomenywyjściowe52.
I.1.4.Współczesnakognitywnateoriametaforypojęciowej
KontynuującwdużejmierzepodejścieP.B.Shelleya,współczesnakogni-
tywnateoriametaforypojęciowej,czylikonceptualnej,podkreśla,żejęzyk
potocznywypełnionyjestmetaforami,chociażniewieleosóbzdajesobie
ztegosprawę.Jednązpodstawowychprzyczyntakiegostanurzeczyjestto,
żejęzykjestnucieleśniony”uźródeł,innymisłowy,obrazowanieobecne
wjęzykujest(przynajmniejwperspektywiediachronicznej)umotywowane
cielesnościączłowiekaiantropocentrycznympostrzeganiemświata,jest
motywowaneprzezpierwotniefizycznedoświadczenietegoświata53.
Metaforycznośćjęzykajestnierozerwalniepowiązanazprocesamipoznaw-
czymi.Metaforajestsposobemrozumieniaiporządkowaniazjawiskwświe-
cierealnym,amyśleniemetaforyczneodzwierciedlonejestwjęzyku.Zatem
patrzącnajęzykizawartewnimobrazowanie,możemyzrozumieć,wjaki
sposóbprzebiegająprocesykognitywne,wjakisposóbczłowiekpostrzega
iporządkujeświat,zarównowujęciusynchronicznym,jakidiachronicznym.
Metaforycznośćwjęzykumożnadostrzegaćnaróżnychpoziomach.Wli-
teraturzeprzedmiotuuwagęzwracasięprzedewszystkimnaponiżejwy-
mienionerodzajemetafory:
51
WkontekścieniniejszejpublikacjiwartoprzywołaćostatniezdanieesejuP.B.Shelleyazaty-
tułowanegoWobroniepoezji-brzmiono:nPoeciniedocenionymilegislatoramiświata”
(ang.nPoetsaretheunacknowledgedlegislatorsoftheworld”)-któresłużyzamottoniniej-
szegorozdziału.WesejuP.B.Shelleywskazuje,żetowłaśniepoecipoprzezswojątwórczość
definiująmoralnośćiustanawiająnormyprawnewspołeczeństwieobywatelskim,tworząc
podwalinypodinneaspektyżyciaspołecznego(P.B.Shelley,Adefenceł).
52
Por.np.G.Lakoń,M.Turner,MoremanCoolReason.AFieldGuidetoPoeticMetaphor,Chi-
cago1989.Istniejąliczneinnepodejściadometafory.NaprzykładM.Leezenberg,Contextof
metaphor,Amsterdam2001,dzielimetaforynasemantyczne,pragmatyczneikonceptualne,
podającteżczwarte,niezależnespojrzeniezaD.Davidsonem.
53
G.Lakoń,R.Núñez,WhereMathematicsComesFrom.HowtheEmbodiedMindBrings
MathematicsintoBeing,NewYork2001,s.27-50.
42