Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
iichtemperaturyprzyjmującejwartościT0wotoczeniu,wktórympanuje
ciśnieniep0iTwotoczeniuzciśnieniemp.Gradientpozwalaokreślićzmia-
nytemperaturywodniesieniudoróżnicywysokościΔz=100m,odpowia-
dającejróżnicyciśnieniaΔp=p-p0.Zmianatawynosiwprzybliżeniu10C
ioznacza,żepowietrzu,wktórymzachodząpionoweruchy(tj.któreulega
wymieszaniu),temperaturaspadao1stopieńnakażde100m.
Wpowietrzunasyconymparąwodną(zob.rozdz.4)tzw.wilgotno-
adiabatycznegradientytemperaturysąmniejszeodgradientusuchoadia-
batycznego5iwynosząwzimnympowietrzu(przytemperaturze-200C)
0,880C/100m,awciepłym(+200C)tylko0,440C/100m.
Wtroposferzepodlegającejnajsilniejszym,termicznymidynamicz-
nymoddziaływaniompodłożaatmosferywymianapionowapowietrza
jestdośćsilna,astratyfikacjatermicznakształtujesiętakżepodwpły-
wemadiabatycznychzmiantemperatury.Średnirzeczywistygradient
temperatury6wynosiwtroposferzeokoło0,60C/100mijestrezultatem
działaniazarównoprzemiansucho-iwilgotnoadiabatycznych,jakiin-
nychprocesówpionowegotransportuenergiiwatmosferze:promie-
niowania,turbulencyjnegoprzewodnictwaciepłajawnegoiutajonego
(zob.rozdz.3).Strumienieciepłazwiązaneztymiprocesamisązreguły
skierowaneodpowierzchniZiemidoatmosfery.Atmosfera,awszczegól-
nościdolnaczęśćtroposfery,nagrzewasięwciągudniaodpowierzch-
niZiemi.Wnocy,zwłaszczawciągudługichnocyzimowych,strumienie
ciepłasłabnąiczęstozmieniająkierunek;bywa,żeatmosferaoddajecie-
płowychładzającejsiępowierzchniZiemi.Wtakiejsytuacjitemperatura
wzrastawrazzwysokością;sątotzw.inwersjetemperatury.Mieszanie
siępowietrza,ruchypionoweidziałaniaprocesówadiabatycznychwin-
wersjachzanikają.
ZewzględunazasięgoddziaływańpowierzchniZieminatroposferę
wjejnajniżejpołożonychczęściachwyróżniasiękilkacharakterystycznych
warstw,czasemodmienniedefiniowanych.Wymienimywięctylkoprzy-
ziemnąwarstwęgraniczną(tarciową),sięgającądowysokości1km(rza-
dziejdo2km)icharakteryzującąsięwyraźnymioddziaływaniamipodłoża
Warstwa
graniczna
5Oziębianiesięwilgotnegopowietrzawywołujekondensację(skroplenie)zawartej
wnimparywodnej.Procesowikondensacjitowarzyszywydzielanieutajonegociepłaparo-
wania(L≈2500J/g),któresprawia,żeadiabatycznyspadektemperaturyniejesttakduży,
jakwpowietrzusuchym.
6Rzeczywistygradientjesttumiarąpionowych,lokalnychzmiantemperaturypo-
wietrza,tj.zmianzachodzącychmiędzypoziomemz0ipoziomemz,niezależnieodtego,
czymiędzytymipoziomamipowietrzewędrujekugórze,osiada,czyteżnieporuszasię.
Należyjeodróżnićodzmiansubstancjalnych,zachodzącychwpowietrzu,któreprze-
mieszczasięzpoziomuz0napoziomziktóregotemperaturazmieniasięadiabatycznie.
13
