Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
razprzynoszonezbardzoodległychźródełemisji);depozycjawilgotna
(cloudwaterdeposition)działazapośrednictwemkropelekchmurowych
lubmgły;depozycjasucha(drydeposition)poleganaosadzaniusięnaro-
ślinachcząstekstałych-pyłówiadsorpcjisubstancjilotnych.Wdepozycji
mokrejnastępujewydeszczowanie(rainout)orazwymywanie(washout)
substancjizpowietrzapodczasopadu.Wydeszczowaniupodlegająm.in.
amoniak,siarczanyiazotany,wymywaniuulegająpyły.
Depozycjamokraiwilgotnadocierajądoglebywlesiejakoopad
podkoronowyiwskutekspływupopniach.Spływającaipadającapod
koronamiwodawyraźniezmieniaswójskładiwłaściwościfizykochemicz-
ne.Następujewymywanieizmywaniezorganówroślinsubstancjimine-
ralnychiorganicznych,atakżepobieranieskładnikówdepozytuprzez
nadziemneorganyroślin(Kowalkowski2003).Wdrzewostanachiglastych
(np.jodłowych)wzrastakwasowośćopadupodkoronowegowskutek
zmywaniazdeponowanychnapowierzchnidrzewkwaśnychaerozoli
orazwydzielaniasięzkoronsłabychkwasóworganicznych.Wdrzewosta-
nachliściastych(bukowych)obserwowanonatomiastwzrostwartościpH
wskutekwymywaniazorganówdrzewjonówzasadowych(K+).Wlasach
świętokrzyskichopadompodkoronamijodełodpowiadałaśredniawar-
tośćpH=4,16,apodkoronamibukówpH=5,33.Średniarocznawartość
pHwódpodokapowychwynosiła4,2ibyłaniższao0,5jednostkipHniż
naotwartejprzestrzenipozalasem.Opadypodokapoweorazspływpo
pniachpowodują,żewzrastazakwaszeniegleb-przypniachjodełnoto-
wanonawetpH=2,13,zaśprzypniachbukówpH=2,44(Kozłowski2003).
Średniakrajowakwasowośćopadówatmosferycznychwpierwszej
dekadzieXXIw.charakteryzowałasięwartościąpHokoło5,0.Wczystym
powietrzuatmosferycznym,wskuteknaturalnychreakcjiwodyzdwutlen-
kiemwęglaitworzeniasięroztworukwasuwęglowego,wodaopadowa
maodczynsłabokwaśny(pH=5,5)(wedługGreszty1987).Zanieczysz-
czeniepowietrzazwiązkamisiarkiiazotuprzyczyniasiędowzrostu
kwasowościopadów,awrezultaciedowzrostukwasowościsubstancji
mineralnychiorganicznychbudującychekosystemy.
WPolscewrazzopadamidocieradopodłożaatmosferyrocznieśred-
nioponad50kgsubstancjichemicznychnahektarpowierzchnikraju,
wtymdepozycjajonówsiarczanowychwynosi18,9kg/ha/rok,ajonów
wapnia-tylko5,6kg/ha/rok(Jóźwiakiin.2010).Dominujewięcproces
zakwaszaniaśrodowiska.
Wzimieznacznaczęśćzanieczyszczeńulegadepozycjiwpokrywie
śnieżnej.Podczaswiosennychroztopówładuneksubstancjizgromadzo-
nychwśnieguulegauwolnieniuiwszybkimtempieprzenikadogleby.
Tworzysięspecyficznystresekologiczny,mającydestruktywnywpływ
31
