Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Głównezałożeniajęzykoznawstwa
kognitywnego
Językoznawstwokognitywnetostosunkowomłodadyscyplinabadawcza,któraza-
częłakształtowaćsięwlatachsiedemdziesiątychubiegłegowiekuwlingwistyceame-
rykańskiejwopozycjidogramatykitransformacyjno-generatywnejNoamaChom-
sky’ego.GłównymiteoretykaminowegonurtusąRonaldW.Langacker,twórcatzw.
gramatykiprzestrzeni(SpaceGrammar),orazGeorgLakoff,MarkJohnsoniRay
S.Jackendoff,którzystworzylizapleczefilozoficzneprądu.Wśródprekursorówlin-
gwistykikognitywnejwymieniasięponadtoMichaelaReddy’ego(autorapracy
o„metaforzeprzewodu”)orazCharlesaJ.Fillmore’a,przedstawicielatzw.semantyki
rozumienia(U-semantics).
Wukształtowaniulingwistykikognitywnejistotnąrolęodegrałynastępująceczynniki:
–powszechnywśródjęzykoznawcówsceptycyzmcodomożliwościstworzeniaza-
dowalającegomodelugeneratywnegojęzyka;
–triadycznakoncepcjaznakuiteorianieskończonegoprocesusemiozyCharlesa
S.Peirce’a,lepiejwyjaśniająceprocesysymbolizacjijęzykowejniżstrukturalistyczna,
dwustronnateoriaznaku;
–teoriapodobieństwarodzinnegoLudwigaWittgensteina;
–osiągnięciapsychologiikognitywnej,badającejzdolnościpoznawczeczłowieka,
azwłaszczatzw.psychologiapostaciorazteoriaprototypówEleanorRosch(Polański
1999:340).
ObecnielingwistykakognitywnarozwijasięgłówniewStanachZjednoczonych,
awEuropiemiędzyinnymiwNiemczech,Belgii,weFrancji,naWęgrzech,weWłoszech
orazwSzwecji
1.WPolsceupowszechnilitenkierunekprzedewszystkimElżbieta
Tabakowska,BarbaraLewandowska-Tomaszczyk,TomaszP.Krzeszowski,Roman
KalisziHenrykKardela(por.bibliografia)
2.Prądmetodologicznyzbliżonydokogni-
tywizmu,choćbezużywaniategookreślenia,reprezentująrównieżbadaczezkilku
ośrodkówakademickich,skupionychwzorganizowanymprzezuniwersytetywLubli-
nieiWrocławiuetnolingwistycznymkonwersatorium„Językikultura”,poświęconym
semantyceibadaniujęzykowegoobrazuświatawróżnychodmianachstylowychjęzy-
1Wśródkognitywistówszwedzkichmożnawymienićtakienazwiska,jak:S.Broström,L.Ekberg,
P.Gärdenfors,U.JakobssoniJ.Svanlund(por.bibliografia).
2
GenezaiosiągnięcialingwistykikognitywnejwPolsceomówionesąwpracachKalisza
iKubińskiego(1998)orazPrzybylskiej(2002).
