Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
23
Gramatykawkognitywizmiejesttraktowanajakoinwentarzutrwalonychprzez
konwencjęjednostekdanegojęzyka.Zamiastpojęciagramatycznościkognitywiści
wprowadzająpojęciekonwencjonalnościstosowanychprzezużytkownikówjęzyka
struktur.Konwencjonalnośćjestsprawąstopnia,aopanowaniegramatykidanegojęzy-
katoopanowanieobowiązującychwdanymjęzykukonwencji.Podstawowekategorie
gramatycznesątraktowanejakojednostkijęzykoweomaksymalnymstopniuschema-
tyczności,zaśregułygramatycznesąsprowadzanedokonstrukcjigramatycznych,
któresązłożonymijednostkamisymbolicznymiomaksymalnymstopniuschematycz-
ności(Tabakowska1995:98–99).
DojednostekkonwencjonalnychLangackerzaliczatakżewyrażeniaprzenośneiob-
razowe,odrzucająctymsamymdychotomiępomiędzyznaczeniemdosłownymifigu-
ratywnym(Langacker1987:36–38).
Wzałożeniachanalizykognitywnejodrzucasięponadtocharakterystycznedla
strukturalizmurozgraniczeniesynchroniiidiachronii,przyjmując,żenasposóbkon-
ceptualizacjidanejjednostkisymbolicznejskładająsięzarównowspółczesnemodele
pojęciowe,jakihistoryczne,przechowywanewstrukturachsłowotwórczychorazfra-
zeologizmach(por.Polański1999:342).
1.4.Kognitywnakoncepcjaznaczenia
Wgeneratywnymmodelujęzykauprzywilejowanemiejscezajmowałaskładnia.
Zwolennicykognitywizmutwierdząnatomiast,żenajważniejszymzadaniemjęzyko-
znawcyjestbadanieznaczenia,toteżwcentrumichuwagiznajdujesięsemantyka.
Przyjmująctezę,iżpojęciajęzykanaturalnegomającharakterholistyczny,kogni-
tywizmodrzucaczęściowometodologięsemantykiskładnikowej.Niechodzijednak
okwestionowaniemożliwościrozkładaniaznaczeniajednostkijęzykowejnaprostsze
komponenty,leczoprzyznanienajwyższegostatusuwsystemiekonceptualnympoję-
ciomjakocałościowodoświadczanymgestaltom,anieposzczególnymelementom,
któresięnanieskładają.
Jednozgłównychzałożeńsemantykikognitywnejstanowipostulat,żeznaczenie
słówjestencyklopedyczne:wszystko,cowiadomonatematjakiegośpojęcia,jestczę-
ściąznaczenia(Langacker1987;Croft1993).Niemazatemzasadniczejróżnicypo-
międzyjęzykowąreprezentacjąsemantycznąaogólnąreprezentacjąwiedzy.Analiza
semantycznajestzarazemanaliząludzkiegodoświadczeniaitzw.wiedzypotocznej.
Semantykaniejestzatemautonomicznawstosunkudopragmatyki(Langacker1987:
159)
6.
Znaczeniewyrażeńnależybadaćwodniesieniudokontekstów,wktórychonewy-
stępują.Mimozmiennościinterpretacjiznaczeniadanegowypowiedzenia,porozumie-
6ZtezątąniezgadzasięSweetser(1990).
