Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MiastoEuropyŚrodkowejijegotożsamość
warunkidlarozwojugospodarczego.Byłoto„zaproszeniedoklubu”,które
otwierałokolejnyrozdziałintegracjiEuropaMinorzobszaremgospodarczym
starejEuropy6.
Jakojednizpierwszychścisłyzwiązekpomiędzyzastosowaniemprawa
magdeburskiegoaszybkimwzrostemgospodarczymzauważyliPiastowie
śląscy,lokującnaprawieniemieckimm.in.:Złotoryję(1211),LwówekŚląski
(1217),Trzebnicę(1223),ŚrodęŚląską(1235),awreszciewroku1242Wro-
cław.Śląskstałsięszybkonietylkonajlepiejzurbanizowanąprowincjąziem
polskich,aleinajgęściejzurbanizowanymfragmentemEuropyŚrodkowej.
BadaczemiastśląskichszacująichliczbęnapoczątkuXIVwiekuod116do
nawet128.Przedrokiem1350jużponadjednaczwartaludnościDolnegoŚlą-
skamieszkaławmiastach,ajednomiastoprzypadałonapowierzchnię360ki-
lometrówkwadratowych7.Wodróżnieniuodsąsiedniegokrólestwaczeskiego
Piastowieśląscynieomalzmonopolizowaliprocesurbanizacjiswojejprowincji.
WśladzanimiposzedłksiążęBolesławVWstydliwy.Podstawąnowejor-
ganizacjiKrakowastałsięprzywilejlokacyjnywydanyprzezniego5czerwca
1257rokunawiecuwKopernikołoPińczowa.Prawomagdeburskiestałosię
wprzypadkustolicyMałopolskipodstawądlajejnowejorganizacjiimodelem
ustrojowym,któregopierwszymirealizatoramibyliprzybyszezeŚląska.
TrzykoncepcjeEuropyŚrodkowej:hanzeatycka,jagiellońskaihabsbur-
ska,zbiegająsięztrzemafazaminajwiększegorozkwitucywilizacyjnegoikre-
atywnościKrakowa.Dwieznichprzypadłyjeszczenaepokęśredniowiecza.
WszystkiespotkaćsięmiałypodWawelemjużnaprzełomieXIIIiXIVwieku.
Tylkotudoszłodotakkreatywnegoiharmonijnegopołączeniawszystkich
trzech,jakżeróżnych,koncepcjiintegracyjnychwystępującychnaobszarze
EuropyŚrodkowej.DoświadczenieKrakowapozwalawięczrozumiećistotę
środkowoeuropejskiegomodeluurbanizacji.
Przykładtegomiastaznakomicieilustrujerównieżwielowarstwowezna-
czenieprocesulokacjimiastnaprawieniemieckimdlaformowaniatożsamo-
ścikrajobrazukulturowegoEuropyŚrodkowej.Dotychczasoprocesieurbani-
zacjidecydowałprzedewszystkimsamoczynnyrozwójfunkcjiiprzestrzeni
miejskiej.Wielkalokacjaujęłamiastowramyplanu,który-odznaczającsię
6J.Purchla,DziedzictwolokacjiKrakowa.Garśćuwagnamarginesiejubileuszu750-le-
cianadaniamiastuprawamagdeburskiego,„ZeszytyNaukoweUniwersytetuEkonomicznego
wKrakowie”,nr835.Pracezzakresuhistoriigospodarczejistudiównadmiastem,Kraków
2010,s.43-44.
7R.Eysymont,Kodgenetycznymiasta,dz.cyt.,s.17-20.
14
