Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ludziewmieście–miastowludziach
27
LUDZIEWMIEŚCIE
Mówiąco„ludziachwmieście”,mamnamyślizachowaniacharakterystycznedlaludzi
zamieszkującychmiasta,odróżniająceichodmieszkańcówwsibądźmałychmiaste-
czek.WczesnebadaniazXIXwiekunadwpływemśrodowiskamiejskiegonaczłowieka
akcentowałyzjawiskapatologiczne:anonimowość,przestymulowanie,słabewięzispo-
łeczne,samotność,powierzchownerelacje.GeorgeSimmelpisał,żemieszkańcymiast
spotykajątakwieluludzi,iżoszczędzająenergiępsychiczną,zaznajamiającsięzpropor-
cjonalnieowielemniejsząliczbąwspółmieszkańcówniżludziezmałychmiejscowości,
aponadtoznajomościtesąbardziejpowierzchowne7.PodobnieLouisWirthpodkreślał,
żewkażdymmieściemożnazauważyćdużąliczbęludzi,dużezagęszczenieorazhete-
rogenicznośćpopulacji,cojednakżeprowadzidopoczuciaanomii,alienacjiiprzesty-
mulowania.Wtakichwarunkachrelacjespołecznewmiastachstająsiępowierzchowne,
anonimoweichwilowe8.Dopieroujęciapostmodernistycznezwracająuwagętakżena
pozytywneaspektyżyciawmieście,takiejakindywidualizacja,swobodawyboru,róż-
norodneaktywnościczyteżmożliwościrozwoju.
Nadmiernastymulacjaazachowaniaprospołeczneiafiliacyjne
Gdzielepiejzostaćofiarąwypadku:wmieścieczynawsi?Gdzieuzyskaniepomocyjest
bardziejprawdopodobne?Różnorodnebadaniazawszewskazywaływtakichprzypad-
kachnakorzyśćwsi9.Nawsilubwmałymmiasteczkupołowaprzechodniówzatrzy-
mywałasię,bypomócmężczyźnie,któryupadłnaulicy,ukazujączakrwawionąnogę.
Wdużymmieściejedynie15%przechodniówbyłogotowychdopomocy.Podobnewy-
nikiuzyskanowbadaniach,wktórychproszonoludziowpuszczeniedodomuobcej
osoby,abymogłazadzwonić.Wdużymmieściemężczyźnibyliwpuszczanidookoło
15%mieszkań,wmałymzaśdoprawie50%.Kobietywdużymmieściebyływpusz-
czanedo40%mieszkań,awmałymdo90–100%10.NewmaniMcCauleybadalizacho-
waniaafiliacyjne,obserwującczęstośćkontaktuwzrokowegomiędzynieznajomymina
poczcieiwsklepie.Wmałymmieściekontaktwzrokowybyłponad5-krotnieczęstszy
niżwdużym11.
Cowięcej,życiewmieścieprzeważniewiążesięzdużymtempem.BornsteiniBorn-
steinwswoichbadaniachwykryliistotneróżnicewtempiechodzeniamieszkańców
7
G.Simmel,Znaczenieliczebnościwżyciuspołecznym,[w:]tegoż,Socjologia,Warszawa1975,
s.111–226.
8L.Wirth,UrbanismasaWayofLife,Chicago1964,s.60–83.
9P.Amato,HelpingBehaviorinUrbanandRuralEnvironments:Fieldstudiembasedonataxonomic
organizationofhelpingepisodes,„JournalofPersonalityandSocialPsychology”45/1983,s.571–586.Cyt.
za:E.Aronson,T.Wilson,R.Akert,Psychologiaspołeczna.Serceiumysł,Poznań1997,s.536–589.
10
D.Altman,M.Levine,J.NadieniVillena,TrustoftheStrangerintheCityandtheSmallTown,„Science”
1970.Cyt.za:E.Aronson,T.Wilson,R.Akert,dz.cyt.,s.3.
11J.Newman,C.McCauley,EyeContactwithStrangersinCity,Suburb,andSmallTown,„Environment
andBehavior”9/1977,s.547–558.
