Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ludziewmieście–miastowludziach
29
23incydentyniszczeniasamochodu.Większośćaktówwandalizmubyłaobserwowana
przezjednegolubwięcejprzechodniów,adodestrukcjidoszłogłówniewciągudnia.
Najczęstszymisprawcamibyli„dobrzeubrani,doroślibiali”.WmałymmiasteczkuPalo
Altosamochódpozostałnietknięty,anawetktośzprzechodniówpodniósłotwierany
dach,byuchronićgoprzeddeszczem…15Dlaczegotaksiędzieje?Trudnojednocześnie
skupićuwagęnasobieinapełnymbodźcówotoczeniu–stymulacjarozpraszauwagę16.
Obecnośćtłumuinnychosóbmożewięcsprawić,żejegoczłonkowiestanąsiębardziej
anonimowi.Zmniejszysięichpoczucieodpowiedzialnościzawłasneczyny,ponieważ
szansarozpoznaniawtłumieipociągnięciadoodpowiedzialnościzmaleje.Obniżysię
wtedytakżesamoświadomośćikoncentracjananormachmoralnych.Możetoprowa-
dzićdoutratynormalnejkontrolinadwłasnymzachowaniem,awrezultaciezwiększyć
impulsywnośćipatologicznośćpostępowania.Brakuwagiinnychinatłokbodźców
mogąprowadzićażdodeindywiduacji,czyliutratypoczuciawłasnegoJa.
Patologiażyciawmieście
Różnezjawiskakryminologicznesą,podobniejakinnezjawiskaspołeczne,uzależnione
odtego,czydanaosobazamieszkujewmieście,zwłaszczadużym[powyżej500000
mieszkańców],czyteżnawsilubwmałymmiasteczku.Niedziwitowkontekściepo-
wyższychobserwacji.Ryzykostaniasięofiarąprzestępstwajestznaczniewiększewdu-
żymmieście,gdzienastępujeczęsteprzemieszczaniesięmieszkańców,asamiludziesą
dlasiebieanonimowi.Odwrotnezjawiskozachodzinawsi,gdziepanująbardzobliskie
kontaktysąsiedzkie,akażdyzna,chociażbyprzybliżony,stanmajątkowyswegosąsiada.
ItakwwarunkachpolskichnajniebezpieczniejszymmiejscemjestcentrumWarszawy,
natomiastnajbezpieczniejulokowaćprzyszłośćswojąiswychbliskichwniewielkiej
wsiwokolicachPoznania17.
Kolejnymczynnikiemwpływającym,choćpośrednio,naczęstotliwośćwystępowa-
niapatologiispołecznejwmiastachsąuprzedzenia.WedługAronsonauprzedzenieto
wrogalubnegatywnapostawadotyczącawyróżniającejsięgrupyludzi,opartawyłącz-
nienaprzynależnościdotejgrupy18.MatsumotoiJuangdodajątakże,żeuprzedzenie
toskłonnośćdoformułowaniapochopnychsądównatematinnychnapodstawieich
przynależnościgrupowej.Każdeuprzedzeniejestrodzajempostawy,składasięwięc
ztrzechelementów:
–emocjonalnego[emocjewiążącesięzpostawą],
–poznawczego[przekonaniaimyśli],
–behawioralnego[działaniazgodnezpostawą]19.
15P.Zimbardo,TheHumanChoice:Individuation,Reason,andOrderVersusDeindividuation,Impulse,
andChaos,[w:]NebraskasymposiumonMotivation,W.T.ArnoldandD.Levine[eds.],17/1969.
16E.Aronson,T.Wilson,R.Akert,dz.cyt.,s.3.
17A.Siemaszko,Kogobiją,komukradną.PrzestępczośćnierejestrowanawPolsceinaświecie,War-
szawa2001,
18E.Aronson,T.Wilson,R.Akert,dz.cyt.,s.3.
19D.Matsumoto,L.Juang,Psychologiamiędzykulturowa,Gdańsk2007,s.107.
