Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ElżbietaSkorupska-Raczyńska
Akademiaim.JakubazParadyżawGorzowieWielkopolskim
Językowo-kulturowyobrazzabawy
ztańcamiwpolszczyźnie
Wyrazzabawa,cieszącysiędośćwysokąfrekwencjąwewspółczesnej
polszczyźnie(SFPWII,808),konceptualizujedziśprzedewszystkimwyjątki
ztejsferyżycia,któraobiegowoidentyfikowanajestzradością,beztroską
irozrywką,czyli<wszelkieczynności,którebawią,cieszą,relaksują,pozwalają
przyjemniespędzićczas’(USJPIV
,740),coznaczącoodbiegaodjegoznacze-
niapierwotnego.Wpolszczyźniedawnej,wXIVwieku,tensłowianizmozna-
czałbowiemjaz,czylitamębądźgroblę,orazogólniezastawę,przeszkodę,
aodXVIwiekukodyfikowałzajmowaniesięczymśizajęciepracą(Boryś2005,
723).Obiejednostkisemantycznejakożywotneodnajdujemywjęzykudoby
nowopolskiej,czegopotwierdzeniemsąprzykładyużyciazebranewSłowniku
warszawskim1,ilustrującepierwszą-<to,copowstrzymuje,opóźnia,zawada,
przeszkoda,mitręga,zwłoka,bałamuctwo,opóźnienie’-wyimkiemzXVIII-
-wiecznegoDiariuszasejmugrodzieńskiego:nLudzkiewszystkierobotypod-
ległesązabawomizawadom”2orazdrugą-<zatrudnienie,zajęcie,robota,
praca,czynność,obowiązek’-cytatamizdziełtwórcówzXVIiXVIIwieku,
m.in.PiotraSkargi:nKarałgooniektórenapróżnychiświeckichrzeczachza-
bawy”;SzymonaStarowolskiego:nAbysięnienalazłniktwpaństwiepróż-
nujący,takchłop,jakszlachcic,leczzabawęmający”;JanaGawińskiego:
nZabawęprzystojniejsząnadmniejważnąchwalę”;PawłaŁęczyckiego3:
1MowatuoSłownikujęzykapolskiego,podred.J.Karłowicza,A.A.Kryńskiego,W.Niedź-
wiedzkiego,t.I-VIII,Warszawa1900-1927(dalejSW),zwanymtezaurusempolszczyzny,
arejestrującymjejzasobyleksykalneodpoczątkówdoprzełomuwiekówXIXiXX.
2TencytatinastępnepodajęzaSłownikiemwarszawskim(SWVIII,16).
3PawełŁęczycki,bernardyn,byłtłumaczemnapolskidziełaJanaBenesiusaBoteraRelacye
powszechne,pierwszejoddzielniewydanejwjęzykupolskimgeografiipowszechnej(EPWG
IX,225).
31
