Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Miasto.Próbazrozumienia
61
wmiejscuświadomiewybranympodkątemłatwościrealizacji
(„płaskiteren”).MiastoKartezjańskienie„narasta”(niczymsło-
jedrzewa,przyrastającekażdegoroku),leczwpewnymzasad-
niczymsensiezmierzado„pokonania”czasu–zostajeustano-
wionejednymgestemtwórczympowielanympotemprzezko-
lejnepokoleniamieszkańców.To,couKartezjuszajestzwycię-
stwemprzewidywalnegoświatamilitarno-administracyjnego
(„obronnewarownie”)nadprzygodnymilosamijednostki,sto
pięćdziesiątlatpóźniejstaniesiętriumfemekonomiinadimma-
nentnymicechamipejzażu.
Planpodziałuprzestrzeniopartynasiatceliniirównoległychiprostopa-
dłych,jednocześnieracjonalny,matematycznyidemokratycznybyłdziełem
duchaneoklasycystycznego(...).Pomijałjednakcałkowiciekwestiętopogra-
fii.Nieubłaganieprosteliniewytyczonekompasemprzecinałybagna,rzeki,
wzgórzawiścietranskontynentalnymtriumfiepowszechnegoduchaabstrak-
cjinadwszystkim,coszczegółowe...58
Wostatecznymrezultacielogikatakiegopodziałuziemipro-
wadzidowyeliminowania,aprzynajmniejsilnegoograniczenia,
przestrzenipublicznej,któraustępujeprzedekonomicznymiin-
teresamiwynikającymizprawawłasnościigryinwestycyjnej.
Zatemterazmiastoniejestprzestrzenią,gdzie„mieszkam”;sta-
jesięprzedewszystkim„ośrodkiem”,terenem,naktórympra-
cujęiprowadzędziałalność.TrafniepiszeKunstler,iżAmeryka-
nienietworząstrukturpublicznychimiejscpublicznejcelebra-
cjiinnychniżtezwiązanezjakąśfunkcją,gdyżinteresekono-
micznyiżyciezawodowewymagałynadewszystkoprzestrzeni
biurowej,fabryk,tanichmieszkańdlarobotników59.Towłaśnie
dawałoasumptpisarzomeuropejskim(którzy,dodajmy,łaska-
wieniedostrzegalipodobnychprocesówzachodzącychwEu-
ropie)doostrejkrytykirzeczywistościamerykańskiej,wktó-
rej„mieszkanie”traciswójHeideggerowskiwalorontologicz-
ny,niepowtarzalniezwiązanyzkażdąjednostką,izastąpione
58J.H.Kunstler,TheGeographyofNowhere.TheRiseandDeclineofAme-
rica’sMan-MadeLandscape,SimonandSchuster,NewYork1993,s.29-30.
59Ibidem,s.33.
